Prawo do mieszkania komunalnego nie będzie już automatycznie dziedziczone - zakłada propozycja zmiany ustawy o ochronie lokatorów. Mieszkania komunalne mają być przyznawane na czas określony, dzięki czemu nie będą w nich mieszkać ci, których stać na kupienie albo wynajęcie własnego lokum. Podobne zmiany, kilka lat temu, chciała przeforsować PO. Wtedy to się nie udało.
Projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów już trafił do konsultacji społecznych. Ministerstwo infrastruktury, bo to ono przygotowało projekt, proponuje, by odejść od automatycznego dziedziczenia prawa do lokalu komunalnego po śmierci najemcy. To będzie rewolucyjna zmiana. Ministerstwo szacuje, że obecnie co trzeci lokal komunalny trafia do nowego najemcy właśnie w wyniku dziedziczenia. Powoduje to, że w mieszkaniach, które co do zasady powinny służyć najuboższym, mieszkają ludzie, których byłoby stać, by samodzielnie kupić albo wynająć sobie lokum.
Według obecnych przepisów, rodzina najemcy lokalu komunalnego może wystąpić o stosunek najmu po jego śmierci. Jedynym warunkiem jest, by członek rodziny mieszkał z najemcą. W praktyce sprowadza się to najczęściej do tego, że wnuki melduje się w mieszkaniu, które zajmuje babcia lub dziadek, a dziadkowie "trzymają" mieszkanie dla wnuków.
To nie koniec zmian. Gmina będzie podpisywać umowy najmu lokali komunalnych na czas oznaczony, czyli na pięć lat. Po tym czasie będzie weryfikować, czy sytuacja najemcy się nie poprawiła. Jeśli okaże się, że najemca może zdobyć mieszkanie na wolnym rynku, to będzie musiał się wyprowadzić.
Osoby ubiegające się o przydział mieszkania gminnego będą ponadto musiały składać oświadczenie o stanie majątkowym pod rygorem odpowiedzialności karnej. To oznacza, że nawiązanie najmu uzależnione będzie nie tylko od sytuacji dochodowej danej osoby, ale również od stanu majątkowego. Ma to wykluczyć sytuację, w której mieszkanie komunalne zajmuje osoba, która ma prawo do innego lokalu.
Rząd chce, żeby gminy miały większą swobodę dysponowania swoimi lokalami. Obecnie przepisy w znacznej mierze tę swobodę blokują - w mieszkaniach komunalnych często mieszkają zamożne osoby, a potrzebujący czekają w kolejce na lokal od kilku miesięcy do nawet kilku lat.
Szacuje się, że w mieszkaniach komunalnych mieszka około trzech milionów Polaków. W kolejce oczekujących jest kolejnych 160 tysięcy rodzin, z czego 90 tys. liczny na lokal socjalny.
Ustawa ma wejść w życie po roku od dnia ogłoszenia.