W komunikacie Kancelarii Prezydenta poinformowano, że nowelizacja przewiduje zmiany trzech ustaw: ustawy o zasadach finansowania nauki, ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy o Narodowym Centrum Nauki.
W przypadku postępowań dotyczących przyznania kategorii naukowej jednostkom naukowym i uczelniom zostanie wyłączone stosowanie regulacji, która obliguje organy administracji publicznej do zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania. Nakłada również obowiązek umożliwienia stronom wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji.
Wyłączona też zostanie regulacja przewidująca, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów.
Te same przepisy zostaną też wyłączone ze stosowania w postępowaniach związanych z przyznaniem środków finansowych. Ponadto w takich postępowaniach nie będą miały m.in. zastosowania przepisy obligujące organy administracji publicznej do dążenia do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach.
Zmiany w zasadach finansowania
Kancelaria Prezydenta wskazała, że poza wyłączeniami Kpa nowela zmienia obowiązujące przepisy dotyczące zasad finansowania nauki.
Przewidziano rozszerzenie katalogu przesłanek umożliwiających ministrowi nauki zwiększenie dotacji na utrzymanie potencjału badawczego. Będzie mógł uwzględniać potrzeby związane z komercjalizacją wyników badań naukowych lub prac rozwojowych. Weźmie też pod uwagę wpływ działań prowadzonych przez jednostkę na wzrost innowacyjności gospodarki.
Nowela modyfikuje też katalog zadań finansowanych z budżetu nauki w zakresie działań związanych z upowszechnianiem nauki.
Środki finansowe przeznaczone na upowszechnianie nauki będą przyznawane na realizację zadań związanych z wydawaniem czasopism i monografii naukowych o wysokim poziomie merytorycznym i istotnym znaczeniu dla rozwoju nauki lub wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki.
Takie pozycje muszą upowszechniać wyniki najnowszych badań naukowych lub prac rozwojowych, w celu wprowadzenia ich do obiegu międzynarodowego oraz zapewnienia do nich otwartego dostępu w Internecie.
Umarzanie należności oraz nowe zespoły kontrolne Minister nauki będzie też mógł powoływać na czas określony zespoły specjalistyczne lub interdyscyplinarne, które będą oceniały wnioski o zmianę warunków umów, na podstawie których przekazano środki na naukę. Oceniać będą też raporty roczne i raporty końcowe z wykorzystania środków finansowych na naukę.
Do ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy o Narodowym Centrum Nauki wprowadzono możliwość umarzania należności finansowych wynikających z rozliczenia przyznanych środków finansowych oraz odraczanie terminu spłaty tych należności lub rozkładanie ich na raty. Określono również warunki, na jakich będzie można z tego korzystać.
Ustawodawca uzupełnił również katalog osób, które mogą, z głosem doradczym, uczestniczyć w pracach Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Prawo takie uzyskają przedstawiciele ministra właściwego do spraw energii oraz ministra właściwego do spraw gospodarki złożami kopalin.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu dotyczącego rozszerzenia katalogu zadań finansowanych z budżetu nauki, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.
