Wojsko znów "rezerwuje" prywatne samochody. Czy ma do tego prawo?
Polscy właściciele prywatnych pojazdów mogą otrzymać z wojska zawiadomienie o zamiarze przeznaczenia ich samochodu na cele obronne. Procedura ta, oparta na Ustawie o obronie ojczyzny, pozwala wojsku zarezerwować dowolny prywatny pojazd i w razie mobilizacji zażądać jego dostarczenia do wskazanej jednostki. Wbrew powszechnemu przekonaniu, armia nie ogranicza się wyłącznie do terenówek czy SUV-ów z napędem 4x4.
Czytelnik Auto Świat, pan Grzegorz, otrzymał urzędowe pismo informujące o postępowaniu administracyjnym dotyczącym jego pojazdu. Wojsko zainteresowało się luksusowym Volvo V90 w wersji kombi. W dokumentach wskazano konkretną jednostkę wojskową w Warszawie, do której właściciel miałby obowiązek dostarczyć auto w stanie gotowym do jazdy. Pismo zawiera adres oraz numer kontaktowy do ustalenia szczegółów.
Jak wygląda procedura rekwizycji pojazdu
Zgodnie z przepisami Minister Obrony Narodowej corocznie określa w rozporządzeniu liczbę i rodzaj rzeczy, które mogą zostać pobrane od obywateli. Rozporządzenie na rok 2025 przewiduje nie więcej niż 50 pojazdów samochodowych przeznaczonych na cele obronne. Świadczenia rzeczowe mogą być nakładane także na instytucje państwowe oraz przedsiębiorców.
Biznes na franczyzie. Mówi, na ile może liczyć franczyzobiorca
W czasie pokoju wojsko może jednorazowo zarekwirować prywatny pojazd na 48 godzin w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych. W związku z ćwiczeniami wojskowymi okres użytkowania może zostać wydłużony do siedmiu dni, jednak taka sytuacja może mieć miejsce maksymalnie raz w roku. Obowiązek świadczenia rzeczowego może być nałożony najwyżej trzy razy w ciągu roku.
Właściciel pojazdu objętego obowiązkiem świadczeń rzeczowych zachowuje prawo do sprzedaży lub innego rozporządzania swoim autem. W takim przypadku musi jednak poinformować właściwy urząd w ciągu 30 dni. Nowy właściciel może, ale nie musi być zobowiązany do świadczeń, ponieważ wojsko przeprowadza odrębne postępowanie administracyjne wobec każdej osoby.
Odszkodowanie za zniszczenia i konsekwencje dla właścicieli
Ustawa przewiduje, że w czasie pokoju wojsko nie odpowiada wyłącznie za normalne zużycie pojazdu związane z jego standardowym użytkowaniem. Za ponadstandardowe zużycie lub zniszczenia armia jest zobowiązana do wypłaty rekompensaty. Procedura ta ma zabezpieczać interesy właścicieli prywatnych pojazdów.
Pan Grzegorz zwraca uwagę, że samo zarezerwowanie pojazdu przez wojsko oznacza dla niego wymierną stratę. Właśnie wystawił samochód na sprzedaż i obawia się, że informacja o obowiązku świadczeń rzeczowych zniechęci potencjalnych nabywców. Właściciel wyraża również zdziwienie wyborem wojska, wskazując na obecność na jego ulicy pojazdów potencjalnie bardziej przydatnych do celów militarnych niż luksusowe kombi.