Zalew Wiślany jest połączony z Bałtykiem jedynie przez Cieśninę Pilawską. Połączenie to leży po stronie rosyjskiej Zalewu i jest dla swobodnego ruchu polskich statków praktycznie zamknięte.
W 1945 r. podpisano polsko-radziecką umowę, zezwalającą jednostkom pod polską banderą korzystać z Cieśniny Pilawskiej, po uprzednim uzyskaniu zgody na każdy rejs. Strona rosyjska ma zapewnione prawo odmowy wydania zgody na rejs, a procedura jej otrzymania jest bardzo długa. Ponadto Rosjanie żądają wysokich opłat za przeprowadzenie statku z pomocą pilota. Konieczność pilotowania tłumaczą trudnościami technicznymi. Według Rosjan na dnie toru żeglugowego przez Zalew Wiślany po rosyjskiej stronie granicy leży wiele niebezpiecznych wraków i pilotowanie statku jest warunkiem bezpieczeństwa.
Powoduje to, że korzystanie z połączenia przez Cieśninę Pilawską jest praktycznie niemożliwe. Cieśnina jest także niedostępne dla polskich jachtów, co ogranicza rozwój turystyki na wodach Zalewu. Utrudniona żegluga spowodowała, że Elbląg jako port morski przestał praktycznie istnieć. Wielokrotnie podejmowane próby uregulowania problemu ze stroną rosyjską nie przyniosły rezultatu.
Rosja uznaje rejon cieśniny za swoje wody terytorialne i oprócz utrudniania żeglugi polskim statkom nie zezwala na wpływanie statków obcych bander, zmierzających do polskich portów. Negocjacje dotyczące otwarcia cieśniny dla żeglugi międzynarodowej też nie przyniosły dotąd rezultatu.
Sprawę komplikuje też fakt, że nad Cieśniną Pilawską w Bałtijsku znajduje się baza floty rosyjskiej i Rosjanie nie są zainteresowanii udostępnianiem tego obszaru dla żeglugi.
