Dziennikarz z Grodna Igor Bancer wspomina, że początki były trudne. W 1988 roku w Grodnie zarejestrowano Towarzystwo imienia Adama Mickiewicza. Rok później przekształcono jego struktury w Związek Polaków na Białorusi. Zdaniem Igora Bancera, na przestrzeni 20 lat działalności, największym osiągnięciem ZPB było zjednoczenie mieszkających na Białorusi Polaków i podtrzymywanie tradycji, języka i polskiej kultury.
Do 2005 roku, czyli do czasu konfliktu z władzami Białorusi i rozłamu, Związek liczył ponad 30 tysięcy członków i dysponował 16 Domami Polskim. Po rozłamie, Domy Polskie zostały zamknięte a działalność części związkowców została uznana za nielegalną. Ci, z którymi nadal współpracują polskie władze, skoncentrowali się na ochronie miejsc pamięci narodowej i nauczaniu języka ojczystego. W czerwcu, nieuznawany przez władze Białorusi Związek Polaków otrzymał nagrodę Instytutu Pamięci Narodowej - "Kustosz Pamięci Narodowej".
