Średnio co 40 sekund ktoś na świecie popełnia samobójstwo; około 450 milionów ludzi ma problemy ze zdrowiem psychicznym, będące przyczyną większości samobójstw - poinformowali psychiatrzy na wtorkowej konferencji prasowej w Warszawie. Spotkanie zorganizowano w ramach obchodów Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego.
W tym roku obchody te odbywają się pod hasłem "Budowanie świadomości - redukowanie ryzyka. Choroba psychiczna i samobójstwo".
"Nie ma człowieka, który nigdy w życiu nie myślał o zabiciu jakiejś innej osoby lub o zakończeniu własnego życia" - powiedział kierownik III Kliniki Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii (IPiN) w Warszawie, doc. Tadeusz Parnowski. Jak tłumaczył, próba samobójcza nie jest aktem spontanicznym. "Poprzedza ją splot wielu emocji i negatywnych wydarzeń w kolejnych latach życia człowieka" - mówił.
"Nie dysponujemy jeszcze precyzyjnymi statystykami na temat liczby samobójstw ludzi starszych w Polsce. Wiadomo, że w Polsce samobójstwo popełniają najczęściej osoby cierpiące na choroby psychiczne oraz ludzie starsi, którzy przekroczyli 75. rok życia. Mężczyźni popełniają je pięć razy częściej niż kobiety" - powiedział Parnowski.
Wyjaśnił, że kobiety rzadziej porywają się na swoje życie, ponieważ mają silniejsze oparcie w społeczeństwie i czują się bardziej potrzebne innym niż mężczyźni.
Jak poinformowała dr Iwona Koszewska z IPiN, choroby psychiczne stanowią przyczynę 90 proc. samobójstw. "Największe ryzyko samobójstwa występuje w przypadku zaburzeń afektywnych, przejawiających się depresją lub manią. Najczęściej choroby te przebiegają nawrotowo - między okresami choroby pojawia się okres zdrowia. Chory nigdy nie wie, kiedy choroba powróci" - powiedziała Koszewska.
Według Parnowskiego, najczęstszym sposobem popełniania samobójstwa przez ludzi starszych w Polsce jest przedawkowanie leków. "Cechą szczególną dla podeszłego wieku jest też samobójstwo bierne, kiedy chory - w poczuciu beznadziei, bezradności i rezygnacji z życia - odmawia jedzenia i przyjmowania płynów" - tłumaczył naukowiec.
Psychiatra zaznaczył, że ludzie starsi, w przeciwieństwie do młodych, prawie nigdy nie uprzedzają nikogo o swoich samobójczych zamiarach. "Oni nikomu nie zwierzają się z tego, że cierpią. Planują stopniowo odebranie sobie życia, aż wreszcie odchodzą po cichu" - powiedział.
Do objawów mogących wskazywać na samobójcze plany należą - według doc. Parnowskiego - m.in.: negatywna samoocena i częste krytyczne uwagi pod swoim adresem; utrata zainteresowań, które wcześniej sprawiały osobie przyjemność; brak dbałości o własne bezpieczeństwo; utrata apetytu.
Czynnikami sprzyjającymi popełnianiu samobójstw przez starszych są m.in.: kłopoty finansowe uniemożliwiające godne życie; zerwanie więzów emocjonalnych z rodziną i otoczeniem, a wskutek tego samotność; poczucie braku wsparcia ze strony społeczeństwa.
"W polskim społeczeństwie myśli samobójcze są tematem tabu. Traktuje się je jako coś wstydliwego. Tymczasem człowiek, który sygnalizuje, że cierpi i myśli o zakończeniu życia, potrzebuje wsparcia. Nie można zostawiać go samego z tym problemem" - ostrzegł Parnowski.
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego ma służyć właśnie kształtowaniu postaw ludzi wobec osób z problemami psychicznymi. W ramach obchodów tego dnia specjaliści wyjaśniają społeczeństwu, jak rozpoznać problemy psychiczne u innych oraz jak pomóc ludziom cierpiącym z powodu takich zaburzeń, często zapobiegając dzięki temu tragedii.
Obchody Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego odbywają się po raz czternasty. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), do 2020 roku choroby psychiczne staną się jednym z poważniejszych problemów zdrowotnych w populacji europejskiej.(PAP)
jp/ hes/
