Obecnie na świecie pali co trzecia osoba po 15. roku życia, tj. 1,3 mld osób, a rocznie z powodu chorób związanych z tym nałogiem umiera ponad 5 mln palaczy - alarmują z okazji Światowego Dnia bez Papierosa eksperci od spraw zdrowia.
Z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest on obchodzony co roku 31 maja.
"WHO już dawno uznała palenie tytoniu za jeden z najniebezpieczniejszych czynników, które zagrażają zdrowiu i życiu ludzkiemu" - przypomniała dr Paulina Miśkiewicz, dyrektor Biura WHO w Polsce w rozmowie z PAP.
W czasie palenia do organizmu ludzkiego dostaje się ponad 4 tys. szkodliwych substancji, z czego 43 to związki rakotwórcze. Do toksyn obecnych z dymie zalicza się m.in. metanol; tlenek węgla (tzw. czad); promieniotwórczy polon-210; kadm; amoniak; aceton; DDT; arsen.
Jak wynika ze statystyk, z powodu skutków palenia na świecie co 6 sekund umiera 1 osoba. W XX wieku odnotowano 100 mln zgonów z tego powodu, a w wieku XXI liczba ta może wzrosnąć 10-krotnie.
Osoby palące żyją o 20-25 lat krócej, niż średnia. Palenie jest przyczyną 90 proc. przypadków raka płuc u mężczyzn i 70 proc. przypadków tego nowotworu u kobiet. Zwiększa też ryzyko zachorowania na raka gardła i krtani, raka pęcherza, nerki i raka trzustki; przyczynia się do rozwoju chorób serca i układu krążenia, udarów mózgu, zawałów; poważnych schorzeń układu oddechowego; chorób wzroku; głuchoty; obniża płodność kobiet i mężczyzn.
Tymczasem liczba osób palących na świecie zwiększa się z roku na rok i do 2020 r. ma wzrosnąć z 1,3 mld (z czego 1 mld to mężczyźni, a 300 tys. to kobiety) do 1,7 mld - podkreśliła dr Miśkiewicz. Eksperci przewidują, że najbliższych latach epidemia palenia grozi głównie krajom rozwijającym się. Już obecnie 80 proc. palaczy żyje w krajach o średnim lub niskim dochodzie.
Polska znajduje się w czołówce krajów o największej konsumpcji tytoniu na świecie, w Europie zajmuje piąte miejsce. Liczbę palaczy w naszym kraju szacuje się na ponad 10 mln osób: pali 40 proc. polskich mężczyzn i 25 proc. kobiet. Do palenia przyznaje się też niemal 10 proc. 13-latków oraz 21 proc. dzieci w wieku 15 lat. Aż 30 proc. kobiet w ciąży pali, nie zdając sobie sprawy z tego, że zwiększa to ryzyko poronienia, małej masy noworodka, jego przedwczesnego zgonu czy opóźnienia w rozwoju psychicznym i fizycznym dziecka.
Dużym i niedocenianym problemem jest bierne palenie, które również zwiększa ryzyko zachorowania na wiele schorzeń, np. o 30 proc. podnosi ryzyko zawału serca i o 26 proc. - raka płuc. Statystyki wskazują, że na bierne wdychanie dymu papierosowego narażona jest połowa dzieci na świecie; w Polsce - 67 proc.
W związku z obchodami Światowego Dnia bez Papierosa lekarze przypominają, że obecnie dostępnych jest wiele metod, które mogą pomóc w walce z tym nałogiem. Oprócz nikotynowej terapii zastępczej, lekarz może zapisać lek przeciwdepresyjny, a nawet szczepionkę zawierająca nikotynę. Bardzo ważną rolę może tu również odgrywać psychoterapia.
Zdaniem ekspertów WHO, aby skutecznie walczyć z epidemią palenia, potrzebne są też rozwiązania systemowe. Dr Miśkiewicz zwraca uwagę, że epidemia palenia papierosów jest strategią przemysłu tytoniowego. Przyszłość firm tytoniowych zależy od młodych palaczy. Dlatego WHO ocenia, że jednym z najbardziej skutecznych sposobów ochrony młodych ludzi przed tym nałogiem jest zakaz wszelkich form bezpośredniej i pośredniej reklamy tytoniu.
Z danych wynika, że zakaz taki powoduje 6-procentowy spadek konsumpcji tytoniu. Jeszcze lepsze efekty daje wprowadzenie zakazów palenia w miejscach publicznych i w domu - spadek o 9-16 proc.
Z okazji Światowego Dnia bez Papierosa na całym świecie, również w Polsce, organizowane są społeczne akcje i happeningi, które mają informować o następstwach używania tytoniu oraz zachęcić do zerwania z paleniem.
W Warszawie w sobotę w godzinach 12-18 w Alejach Ujazdowskich odbędzie się happening zdrowotny, w ramach którego uliczna poradnia zaoferuje palącym bezpłatne badania poziomu cukru, cholesterolu i trójglicerydów we krwi, pomiary ciśnienia tętniczego, tlenku węgla w wydychanym powietrzu, badania pojemności płuc, pomiaru masy ciała i wzrostu. Stowarzyszenie MANKO poprowadzi z kolei grę miejską pt.: Lokal bez Papierosa.pl. Głównymi organizatorami happeningu są Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie oraz Fundacja "Promocja Zdrowia". (PAP)
jjj/ abe/ gma/
