6 marca 1919 roku w Moskwie zakończył się założycielski kongres Międzynarodówki Komunistycznej - Kominternu, zwanej także III Międzynarodówką. Podporządkowana władzom sowieckim miała na celu dokonanie światowej rewolucji.
Komintern powołali do życia delegaci partii komunistycznych i robotniczych z 32 krajów świata, przeważnie z Europy, którzy zebrali się 2 marca na międzynarodowej naradzie, przekształconej w I kongres - założycielski - Międzynarodówki Komunistycznej. Główną rolę w jej powstaniu odegrał Lenin. Komintern był sterowany przez Wszechzwiązkową Komunistyczną Partię (bolszewików). Szefem Kominternu został Gieorgij Zinowiew, jeden z najważniejszych działaczy bolszewickich.
Partie komunistyczne, w tym Komunistyczna Partia Polski, wchodzące w skład Kominternu były zależne nie tylko ideologicznie, ale także organizacyjnie (w tym w sprawach personalnych) i finansowo od komunistycznej Rosji oraz partii bolszewickiej i były narzędziem ich polityki.
Platforma programowa Międzynarodówki Komunistycznej głosiła, że zadaniem klasy robotniczej jest zniszczenie władzy burżuazyjnej z jej aparatem państwowym. Zapowiadała wprowadzenie demokracji socjalistycznej, która nie zapewni burżuazji wolności zgromadzeń i druku. Zamiast systemu parlamentarnego miał być wprowadzony system Rad, łączący funkcje ustawodawcze i wykonawcze.
Podstawowym celem Kominternu było dokonanie światowej rewolucji komunistycznej i utworzenie światowej Republiki Radzieckiej.
Latem 1919 r. przewodniczący Komitetu Wykonawczego Kominternu Gieorgij Zinowiew mówił: "Można z całym zaufaniem powiedzieć: już za rok zapomnimy, że Europa musiała walczyć o komunizm, ponieważ za rok cała Europa będzie komunistyczna. A walka o komunizm przeniesie się do Ameryki, a może też do Azji i innych stron świata".
Klęska Armii Czerwonej w wojnie z Polską w 1920 r. zadała cios ekspansji Rosji bolszewickiej na Europę. Komintern inspirował podczas tej wojny antypolskie wystąpienia robotników w Europie, w tym akcje strajkowe, mające na celu niedopuszczenie do Polski pomocy wojennej.
Na II kongresie Międzynarodówki Komunistycznej w 1920 r. uchwalono dokument zawierający 21 warunków przystąpienia partii do Kominternu. Były wśród nich: usunięcie "reformistów i centrystów", tworzenie nielegalnych organizacji, które przejmą kierownictwo nad rewolucją, opanowanie związków zawodowych, pomoc Rosji Sowieckiej w walce z kontrrewolucją, podporządkowanie się decyzjom kierownictwa Kominternu.
Międzynarodówka Komunistyczna rzuciła hasło jednolitego frontu klasy robotniczej, za którym krył się zamiar zdominowania ruchu robotniczego i lewicowego przez komunistów. MK poniosła jednak w tym względzie porażkę. Jej konsekwencją było uznanie w 1924 r. partii socjaldemokratycznych za "umiarkowane skrzydło faszyzmu", według określenia Stalina; później pojawiło się pojęcie "socjalfaszyzmu". Komintern starał się budować odtąd jednolity front od dołu, to znaczy z pominięciem kierownictw partii socjaldemokratycznych.
Na V kongresie Kominternu w 1924 r. przyjęto program "bolszewizacji" partii wchodzących w skład Międzynarodówki Komunistycznej, co miało polegać na kopiowaniu przez nie doświadczeń i praktyk partii bolszewickiej. Rozpoczęła się wówczas walka z "odchyleniem prawicowym". W jej rezultacie Komintern podjął m.in. uchwałę o usunięciu z kierownictwa KPP kilku działaczy m.in. Warskiego i Werę-Kostrzewę.
Na VI kongresie Kominternu w 1928 r. przyjęto program. Głosił on m.in., że WKP(b) będzie udzielała pomocy ruchom komunistycznym w krajach kapitalistycznych i koloniach oraz konieczność objęcia wpływami przez partie komunistyczne większości klasy robotniczej. Uchwalony wówczas statut Kominternu określał go, jako jednolitą światową partię komunistyczną. Poszczególne partie komunistyczne były jej sekcjami.
VII kongres Kominternu obradujący w 1935 r. poświęcony był reakcji na faszyzm, określony, jako "dyktatura najbardziej reakcyjnych, szowinistycznych i imperialistycznych elementów kapitału finansowego". Międzynarodówka Komunistyczna uznała swoje dotychczasowe hasło "socjalfaszymu" za błędne, podobnie jak określanie przywódców partii socjaldemokratycznych, jako zdrajców klasy robotniczej.
Przewodniczący Kominternu, bułgarski komunista Georgi Dymitrow mówił wówczas o konieczności tworzenia jednolitego frontu klasy robotniczej i skupienia sił wokół partii komunistycznych, a także pozyskania chłopstwa oraz drobnomieszczaństwa. Rzucono hasło "frontu ludowego" i tworzenia rządów "frontu ludowego". Celem tej taktyki było przygotowanie warunków do przewrotu komunistycznego.
W 1936 r. powstał we Francji rząd frontu ludowego. Komunistyczna Partia Francji nie weszła do rządu, jednak go popierała. Natomiast Komunistyczna Partia Hiszpanii weszła w skład rządu frontu ludowego, wspieranego przez Związek Sowiecki i obalonego w wyniku zwycięstwa gen. Franco w wojnie domowej (1936-1939).
W 1938 r. Komintern zdecydował o rozwiązaniu Komunistycznej Partii Polskiej. Uznano ją za zinfiltrowaną przez polską policję polityczną, a członków jej kierownictwa określono, jako wrogów klasowych. Zostali oni w większości zamordowani w Związku Sowieckim.
W pierwszych latach II wojny światowej (1939-1941) Związek Sowiecki i Niemcy były państwami sojuszniczymi. Międzynarodówka Komunistyczna określała toczącą się w tych latach wojnę, jako imperialistyczną, negując fakt, że napadnięte państwa i narody prowadziły wojnę obronną.
Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 r. Komintern głosił hasło budowania koalicji antyfaszystowskiej. Partie komunistyczne miały prowadzić działalność sabotażową i partyzancką, by pomóc Związkowi Sowieckiemu. Dlatego też z polecenia Stalina została stworzona przez Komintern spośród polskich komunistów grupa inicjatywna, która założyła w 1942 r. Polską Partię Robotniczą.
Ponieważ propaganda niemiecka zaczęła przedstawiać partie komunistyczne jako agenturę Moskwy, sterowaną przez Komintern i wykazywała niebezpieczeństwo, jakim dla Europy byłoby zwycięstwo Związku Sowieckiego, a więc komunizmu, Stalin, ze względów propagandowych, podjął decyzję o rozwiązaniu Kominternu. W czerwcu 1943 r. dokonało tego prezydium Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej. (PAP)
tst/ dym/
