*Książka "1000 kilometrów muzyki. Warszawa - Kijów" malarza i etnografa Andrzeja Bieńkowskiego otrzymała tegoroczną nagrodę miesięcznika "Nowe Książki". Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w sobotę w Warszawie. *
Książka "1000 kilometrów muzyki. Warszawa - Kijów" Andrzeja Bieńkowskiego pokazuje świat kultury wiejskiej we współczesności, w czasie, kiedy tradycyjne obrzędy tracą pierwotne znaczenie. Bieńkowski pokazuje świat odchodzącej muzyki i pieśni w Polsce i na Ukrainie badając, czy zachowała się jeszcze pamięć wspólnej historii, czy granica polityczna stała się granicą kultur.
"Andrzej Bieńkowski idzie pod prąd. A właściwie wadzi się z kilkoma prądami jednocześnie. Każe nam bowiem uwierzyć w piękno wsi, a zwłaszcza jej muzyki. Jeździ na zadupia i nagrywa grających starych ludzi o palcach powykręcanych reumatyzmem i ciężką pracą. Zachłannie archiwizuje śpiewy, których wstydzą się czasem sami śpiewający. Pije ciepłą wódkę na tylnym siedzeniu swojego samochodu z typami o urodzie kojarzącej się z nocnym koszmarem o masakrach Jakuba Szeli. Ogania się od wiejskich burków, przeczesuje grążące zawaleniem strychy. Poszukuje tam wyszydzonych artystów" - mówił w laudacji Waldemar Kuligowski, etnograf i antopolog kultury z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
"+1000 kilometrów muzyki. Warszawa-Kijów+ napisano wbrew wielu muzykologom, których bardziej interesuje tradycja zabalsamowana - na przykład olejami Kolberga - niż żywy stan kultury, często odbiegający od folklorystycznej sztampy. Bieńkowski rozmontowuje nasze wyobrażenie wiejskiej muzyki. To może być wielka sztuka, a jej twórcy są wirtuozami. Najwyżej ceniono tych, którzy potrafili "ozdabiać mazurki", czyli rubatować, jednocześnie rygorystycznie pilnując rytmu. Bo była to muzyka do tańca, nieraz wielogodzinnego, doprowadzającego tańczących do euforii, swoistego transu. Czy mieliśmy świadomość istnienia mazowieckich derwiszów? " - dodał Kuligowski.
Andrzej Bieńkowski (ur. 1946 w Warszawie) malarz, etnograf i pisarz, jest profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie prowadzi pracownię malarstwa i rysunku. W 1980 roku rozpoczął badania etnograficzne, które nazwał "Muzyka Odnaleziona". Bieńkowskiego interesuje wieś ze swoimi problemami, ale przede wszystkim muzyka, losy i kondycja muzykantów. Poszukuje instrumentów, odnawia je, rekonstruuje dawne kapele wiejskie. W trakcie swoich wypraw na wieś zgromadził wielkie prywatne archiwum etnograficzne, zawierające tysiące nagrań audio, wideo, zdjęć (w tym archiwalnych) oraz instrumentów.
Andrzej Bieńkowski jest autorem takich książek jak "Ostatni wiejscy muzykanci: ludzie, obyczaje, muzyka" (Prószyński i s-ka, 2001), "Sprzedana muzyka" (Czarne, 2007), publikacji serii "Muzyka Odnaleziona" (Muzyka Odnaleziona, od 2007). Książkę "1000 kilometrów muzyki. Warszawa-Kijów" opublikowało Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki.
Nagroda miesięcznika "Nowe Książki" przyznawana jest corocznie książkom reprezentującym wybitne wartości humanistyczne. Jej dotychczasowymi laureatami byli m.in. Tadeusz Różewicz, Jerzy Jedlicki, Ryszard Kapuściński, Barbara Skarga, Urszula Kozioł, Kazimierz Orłoś. W zeszłym roku laureatem został Janusz Degler, autor monografii pt. "Witkacego portret wielokrotny. Szkice i materiały do biografii". Fundatorem nagrody jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.(PAP)
aszw/ malk/
