# dochodzą zapowiedzi innych wydarzeń rocznicowych, wypowiedź rzecznika MSZ Sawinycha #
25.01. Mińsk (PAP) - Wystawę malarską poświęconą bohaterom powstania styczniowego można zobaczyć w Grodnie, grupa młodych białoruskich pasjonatów stworzyła zaś w internecie mapę miejsc związanych z powstaniem. Z okazji 150. rocznicy jego wybuchu planowane są też inne wydarzenia.
"To historyczne wydarzenie nie pozostanie niezauważone na Białorusi, gdyż (Konstanty) +Kastuś+ Kalinowski (przywódca powstania 1863 roku na terenie obecnej Białorusi - PAP) był znanym działaczem, który walczył przede wszystkim o wolność narodu białoruskiego i chcąc nie chcąc przebudził narodową samoświadomość wśród prostych Białorusinów" - powiedział PAP w piątek rzecznik białoruskiego MSZ Andrej Sawinych.
Jak dodał, "odbędzie się szereg uroczystych wydarzeń rocznicowych związanych z powstaniem, głównie o charakterze naukowym".
Wcześniej o planach różnych wystaw związanych z powstaniem informowało PAP Ministerstwo Kultury, zaś Narodowa Akademia Nauk zapowiedziała na październik międzynarodową konferencję historyczną poświęconą tym wydarzeniom.
Liczne wydarzenia z okazji rocznicy zapowiadają też działacze niezależnych organizacji. Planowane są m.in. spotkania w regionach i wyjazdy do miejsc pamięci związanych z powstaniem. Opozycyjna kampania "Mów Prawdę" przygotowuje wielki przewodnik o uczestnikach powstania oraz zbiór wierszy poświęconych Kalinowskiemu. Publikacje na temat powstania zapowiada też opozycyjny ruch "O Wolność".
Opozycyjna Zjednoczona Partia Obywatelska i Białoruska Chrześcijańska Demokracja szykują konferencję poświęconą powstaniu, a Towarzystwo Języka Białoruskiego wyda okolicznościowe kalendarze.
Wystawa, która została otwarta w czwartek w galerii "Kryha" w Grodnie, przedstawia prace namalowane przez różnych artystów specjalnie z okazji 150. rocznicy wybuchu powstania. Są to portrety znanych uczestników tamtych wydarzeń: jednego z dowódcy oddziałów powstańczych Ludwika Narbutta, dyktatora powstania Romualda Traugutta czy Konstantego Kalinowskiego.
Galeria "Kryha" znajduje się przy ulicy Sowieckiej, kiedyś Dominikańskiej, gdzie wciąż stoi kamienica, w której Kalinowski wraz z Walerym Wróblewskim i innymi działaczami zaczęli tworzyć grodzieńską organizację powstańczą - podkreślił krajoznawca z Grodna Witold Iwanouski, którego cytuje Radio Swaboda.
Z okazji rocznicy powstania młodzieżowe stowarzyszenie "Białoruska Pamięć Narodowa" stworzyło natomiast interaktywną mapę miejsc na Białorusi związanych z powstaniem i jego uczestnikami. Uwzględnia ona obecnie około 150 miejsc, ale twórcy strony zachęcają historyków, krajoznawców i wszystkich zainteresowanych do jej uzupełniania.
Niebieskim kolorem zaznaczono na mapie miejsca związane z powstaniem, czerwonym - te związane bezpośrednio z osobą Kalinowskiego, zaś zielonym - miasta, gdzie są jego ulice.
Kalinowski urodził się w wiosce Mostowlany (województwo podlaskie), a szkołę średnią skończył w Świsłoczy w obwodzie grodzieńskim przy dzisiejszej granicy z Polską. Z mapy można się dowiedzieć m.in., że z folwarku Januszówka (k. Świsłoczy), gdzie mieszkała jego rodzina, zachowały się do czasów obecnych tylko fundamenty.
"Często zaznaczaliśmy przybliżone miejsca, gdyż wiele świadectw jest ze sobą sprzecznych lub nieścisłych" - zaznaczył jeden twórców mapy Anatol Michnawiec. Jak podkreśla opozycyjny portal Karta'97, od czasu powstania styczniowego nie powstała na Białorusi ani jedna naukowa mapa przedstawiająca miejsca z nim związane.
Powstanie styczniowe rozpoczęło się 22 stycznia 1863 roku Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego, czyli organu władz powstańczych. Objęło tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej przeciwko rosyjskiemu imperium. Jak oceniają historycy, podczas powstania doszło do ponad tysiąca starć, w których zginęło po stronie powstańczej kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Zryw został w 1864 roku stłumiony przez władze carskie, po czym nastąpiła fala surowych represji oraz wzmożona rusyfikacja.
Na terytorium obecnej Białorusi powstanie rozpoczęło się wiosną 1863 roku, a apogeum walk przypadło na kwiecień i maj. Starcia trwały jeszcze w 1864 roku. Na Białorusi powstanie styczniowe nazwane jest powstaniem 1863-1864 roku lub powstaniem Kalinowskiego.
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ ap/ mag/
