Białoruski pisarz i opozycjonista Uładzimir Niaklajeu otrzymał w piątek Nagrodę im. Jerzego Giedroycia za najlepszą książkę prozatorską w języku białoruskim w 2012 r. Doceniono go za powieść "Saturator z wodą gazowaną z sokiem i bez (mińska powieść)".
Wręczenie nagrody, ustanowionej przez polską ambasadę oraz Instytut Polski w Mińsku, a także Białoruski PEN-Centr i Związek Pisarzy Białoruskich, odbyło się w Mińsku w obecności polskiego ambasadora Leszka Szerepki.
Książka Niaklajeua opowiada o latach 60., gdy był on uczniem technikum łączności. "Nie patrząc na świat przez różowe okulary, pokazał i kagiebistów, i omonowców, i zdrajców. Ale przy tym wszystkim nad Mińskiem unosi się radosny, słoneczny, złoty pył. Niaklajeu stworzył mińską legendę, miński mit" - oświadczył po zakończeniu ceremonii prezes PEN-Centru Andrej Chadanowicz, który zasiada w jury.
Drugie miejsce zajął po raz drugi z rzędu Alhierd Bacharewicz, tym razem za powieść "Hamburski rachunek Bacharewicza", a trzecie Adam Hlobus za książkę "Opowieści".
Zwycięzca otrzyma 10 tys. euro oraz możliwość wydania swojej książki w Polsce. Laureaci drugiej i trzeciej nagrody otrzymają odpowiednio urlop twórczy na szwedzkiej Gotlandii oraz stypendium we Wrocławiu.
Głównym celem Nagrody im. Giedroycia, której patron urodził się w Mińsku, jest popularyzowanie białoruskiej literatury w Polsce i na Białorusi, a także sprzyjanie pogłębianiu dwustronnych stosunków kulturalnych. W tym roku zgłoszono do niej 43 książki, czyli dwukrotnie więcej niż przed rokiem. Zdaniem członka jury, prezesa Związku Pisarzy Białoruskich Barysa Piatrowicza świadczy to o tym, że dzięki Nagrodzie udało się obudzić twórczość literacką na Białorusi.
W jury nagrody zasiada 10 osób z Polski i Białorusi, w tym prezes polskiego PEN Clubu Adam Pomorski.
Niaklajeu był jednym z kandydatów opozycji w wyborach prezydenckich 19 grudnia 2010 r. W wieczór wyborczy został pobity przez nieznanych sprawców, według opozycji - przez struktury siłowe. Trafił do szpitala i nie brał udziału w wielotysięcznej demonstracji opozycji, która po zakończeniu wyborów odbyła się w Mińsku.
Ze szpitala Niaklajeu został uprowadzony i przeniesiony do aresztu śledczego KGB. Później zastosowano wobec niego areszt domowy; przebywał w nim do procesu. W maju 2011 r. otrzymał karę dwóch lat w zawieszeniu na dwa lata za "przygotowywanie działań poważnie naruszających porządek publiczny". Amnesty International uznała go za więźnia sumienia.
W ubiegłym roku laureatem Nagrody został Pawał Kaściukiewicz za opowiadania "Reprezentacja Republiki Białoruś w pobocznych dyscyplinach sportu".
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ mc/ mow/
