Białoruski politolog i opozycjonista Andriej Lachowicz, za zasługi w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w swym kraju, dostał nagrodę im. Lwa Sapiehy. Laureat przyznał, że na Białorusi reprezentuje mniejszość, bo tam większość nie chce ryzykować, chce jeść.
Uroczystość wręczenia tegorocznej nagrody im. Lwa Sapiehy odbyła się w piątek na Uniwersytecie Warszawskim.
Nagroda ta jest w istocie stypendium ufundowanym przez pięć polskich uczelni, oprócz UW, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet w Białymstoku.
Nagroda objęta jest honorowym patronatem prezydenta RP. Podczas piątkowej uroczystości, reprezentujący Bronisława Komorowskiego, jego doradca Henryk Wujec, odczytał list głowy państwa skierowany do laureata. Prezydent napisał w nim m.in., że dla niego, jako przedstawiciela pokolenia Solidarności "słuszność dążeń narodu białoruskiego do poszerzenia przestrzeni swobód obywatelskich pozostaje kwestią bezdyskusyjną".
Nagroda została zainicjowana w 2006 r. przez Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Zgodnie z jej regulaminem laureat będzie kolejno gościł na uczelniach, które fundują nagrodę, i prowadził tam wykłady na temat Białorusi.
Dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego i jednocześnie sekretarz kapituły nagrody im. Lwa Sapiehy Jan Malicki poinformował, że tegoroczny laureat rozpocznie stypendium w połowie września na UJ, gdzie będzie przebywał dwa miesiące. Następnie spędzi po dwa miesiące na pozostałych czterech uczelniach.
Odbierając nagrodę, Lachowicz zaznaczył, że celem jego działalności naukowej i politycznej jest uczynienie z Białorusi kraju wolnego, w którym można się czuć jak u siebie. Dzisiejsza Białoruś to - jak mówił - "kraj, gdzie ulice, instytucje upamiętniają imiona katów, gdzie rzadko słyszy się język ojczysty, to kraj, który trudno nazwać swoim".
Lachowicz przyznał, że reprezentuje mniejszą część społeczeństwa białoruskiego - tę, która chce wolności. "Większość nie chce ryzykować, chce jeść" - podkreślił. Jednocześnie zauważył, że zmiany w Europie Środkowej i Wschodniej też zaczynały się w niekorzystnych warunkach. "Ale w końcu mniejszość stała się większością" - podkreślił. Zaznaczył przy tym, że aby zmiany demokratyczne na Białorusi były możliwe, potrzebne jest wsparcie państw wolnych, w tym Polski.
Andriej Lachowicz to białoruski politolog i analityk, absolwent Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego w Mińsku. Urodził się w 1970 r. w Orszy, w obwodzie witebskim. W latach 2003-2007 był wykładowcą swojej macierzystej uczelni, skąd został usunięty z przyczyn politycznych.
Związany jest z "Ruchem za Wolność" Aleksandra Milinkiewicza. Współpracuje z Belarusian Institute for Strategic Studies. W 2008 r. założył Centrum Edukacji Politycznej przy "Ruchu za Wolność". Jest autorem i współautorem wielu książek i artykułów z dziedziny technologii politycznej - polityki informacyjnej, współpracy z UE, systemów politycznych oraz problemów polityki wewnętrznej i zagranicznej Białorusi.
Nagroda Lwa Sapiehy jest przyznawana za wybitne zasługi w kształtowaniu i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi oraz budowanie Białorusi: niepodległej, demokratycznej, skierowanej ku Europie oraz "uwzględniającej najlepsze tradycje historyczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów".
Lew Sapieha, urodzony 4 kwietnia 1557 r., to kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Studiował w Lipsku, następnie pracował w kancelarii królewskiej Stefana Batorego. Brał udział w wojnach Stefana Batorego i Zygmunta III, był współinicjatorem i uczestnikiem wypraw na Moskwę. Pełniąc obowiązki kanclerza uporządkował statuty i zreorganizował sądownictwo wielkiego Księstwa Litewskiego.
Według fundatorów nagrody, pamięć kanclerza Lwa Sapiehy cieszy się wielkim uznaniem m.in. mieszkańców współczesnej Białorusi, szczególnie tych, którzy dzieje swojego kraju wywodzą od tradycji wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów.(PAP)
mzk/ son/ jbr/
