# dochodzi więcej szczegółów #
13.01. Białystok/ Rzeszów (PAP) - W środę przypada ostatni dzień roku według kalendarza juliańskiego, z którego wierni obrządków wschodnich, w tym prawosławni, korzystają przy ustalaniu dat świąt religijnych. W części kraju to okazja do świętowania po raz drugi sylwestra, bo 14 stycznia według tego kalendarza przypada Nowy Rok.
W regionach, gdzie są duże skupiska wiernych obrządków wschodnich, noc z 13 na 14 stycznia to popularny czas zabawy na prywatkach i balach. Zwłaszcza dla tych osób, które w tradycyjnego sylwestra przestrzegały postu przed Bożym Narodzeniem (wigilia według kalendarza juliańskiego wypada 6 stycznia) i z powodów religijnych świętowały go skromnie lub wcale.
W Białymstoku i innych miastach województwa podlaskiego, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych wiele restauracji, sal bankietowych i pubów proponuje zabawę z okazji sylwestra juliańskiego.
Ogłoszeń o takich balach jest wiele w lokalnych mediach. Własne imprezy mają też organizacje mniejszości narodowych, które tradycyjnie wyznają prawosławie (np. Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Polsce) czy bractwa cerkiewne. Np. Bractwo Młodzieży Prawosławnej zaprasza na zabawę przy muzyce m.in. rosyjskiej, białoruskiej i ukraińskiej.
Za spędzenie tej nocy na balu w Białymstoku zapłacić trzeba średnio 300-400 zł od pary w restauracji, czy sali bankietowej. Organizatorzy zapewniają podobne do sylwestrowych atrakcje - w niektórych lokalach zagrają znane w środowisku mniejszości zespoły białoruskie, menu też ma być atrakcyjne. Można też będzie legalnie używać petard i sztucznych ogni. Spod zakazu używania środków pirotechnicznych wyłączono bowiem w województwie podlaskim także juliański sylwester i Nowy Rok.
Stary rok w środę wieczorem pożegnają też grekokatolicy i prawosławni z Podkarpacia. "Koniec starego roku przypada w środku tygodnia, w związku z tym na najbliższą noc zaplanowano mniej zabaw, zwanych małankami. W wielu miejscowościach regionu, m.in. w Mokrem k. Sanoka, odbędą się one w najbliższą sobotę" - powiedział proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach, ks. Andrzej Żuraw.
Dla tych, którzy zamierzają świętować w domu, pod hasłem "Szczodry wieczar" Publiczne Radio Białystok będzie nadawało wieczorem i w nocy specjalne audycje muzyczne, w czasie których bliskim można będzie składać życzenia noworoczne. Podobną audycję, Noworoczny Koncert Życzeń, przygotowuje nadające z Białegostoku Białoruskie Radio Racja.
Prawosławny sylwester zwany jest "bogatym wieczorem", "szczodrym wieczorem" (od bogactwa potraw na stole) lub "małanką" (od przypadających w tym dniu imienin Melanii).
W białostockich wsiach zachowały się jeszcze niektóre prawosławne obrzędy sylwestrowe, m.in. wróżby na pożegnanie starego roku. Znany jest też zwyczaj zdejmowania furtek i chowania ich przed gospodarzami oraz wysypywania popiołem lub wyściełania słomą ścieżek prowadzących od domu chłopaka do domu dziewczyny, by mieli się ku sobie.
Dokładna liczba osób wyznań wschodnich w Polsce nie jest znana. Hierarchowie Cerkwi szacują, że prawosławnych jest ok. 550-600 tys., z czego połowa mieszka w województwie podlaskim. Na Podkarpaciu żyje, jak się szacuje, kilka tysięcy grekokatolików i prawosławnych.(PAP)
rof/ kyc/ itm/ jbr/
