W tym tygodniu mija 40. rocznica stłumienia "praskiej wiosny" i inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. W związku tym w Pradze i innych miastach Czech odbywa się wiele imprez tematycznych.
Okres interwencji zbrojnej armii Związku Radzieckiego, Polski, NRD, Węgier i Bułgarii, rozpoczętej w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku, już od początku miesiąca przypominają konferencje, festiwale, wystawy, audycje radiowe i programy telewizyjne. Przygotowuje się też specjalne publikacje i albumy dotyczące tamtych zdarzeń.
Kulminacja nastąpi w środę wieczorem.
W dniu rocznicy pierwszy kanał czeskiej telewizji publicznej zaplanował specjalny, kilkugodzinny program, zatytułowany "Sierpniowa noc", z udziałem historyków, polityków i artystów, wśród nich byłego prezydenta Czechosłowacji i Republiki Czeskiej Vaclava Havla, czy syna głównego bohatera "praskiej wiosny" Aleksandra Dubczeka, Petra. Program - jak zapewnia dyrektorka programowa CzT Katerzina Friczova - to największe tegoroczne przedsięwzięcie miejscowej telewizji.
Emitowane będą ponadto filmy dokumentalne, spoczywające jeszcze do niedawna w archiwach czechosłowackich służb bezpieczeństwa.
Czeskie radio publiczne zamierza w tym czasie odtworzyć audycje emitowane w czasie pamiętnej nocy. Rozgłośnia wydała ponadto specjalny album płytowy, na którym zamieszczono słyszane w eterze echa wystrzałów, czy wywiad z ciężko poparzonym Janem Palachem. Palach w styczniu 1969 roku podpalił się w proteście przeciw inwazji wojsk państw bloku wschodniego.
Na płycie znalazła się też relacja z pamiętnego meczu hokejowego między Czechosłowacją a Związkiem Radzieckim z 1969 roku, który reprezentacja CSRS wygrała, co w Pradze wzbudziło ogromną euforię.
Szczytowym punktem praskich obchodów będzie rozgrywająca się wieczorem pod Muzeum Narodowym na Placu Wacława inscenizacja historyczna, w której udział wezmą czołgi i aktorzy przebrani za radzieckich żołnierzy. Samo muzeum zamierza wystawić gazety, ulotki i fotografie z burzliwych wydarzeń sierpniowych.
W czwartek 21 sierpnia prezydent Vaclav Klaus spotka się z żołnierzami, którzy odważyli się sprzeciwić inwazji i okupacji, wbrew rozkazom komunistycznego szefa państwa Ludvika Svobody. Na Hradczanach czeski przywódca wygłosi przemówienie okolicznościowe.
Rozpoczęta w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku operacja "Dunaj", nazywana "braterską pomocą", stanowiła największe manewry wojskowe w Europie od czasu zakończenia drugiej wojny światowej. Do Czechosłowacji wkroczyło wówczas ok. 750 tysięcy żołnierzy, 6300 czołgów, 2000 dział, 550 samolotów bojowych z ZSRR, Polski, NRD, Węgier i Bułgarii.
Inwazja zakończyła "praską wiosnę", czyli próbę demokratyzacji ustroju komunistycznego, nazwaną przez Dubczeka "socjalizmem z ludzką twarzą".
Michał Zabłocki (PAP)
zab/ mc/
