5 edycja "Monumenta" w Paryżu gości w tym roku instalację Daniela Burena. Francuski artysta zmierzył się z przestrzenią nawy Grand Palais w barwnym, grającym ze światłem dziele "Excentrique(s)".
Gigantyczna instalacja stworzona, aby współgrać z imponującą przestrzenią nawy Grand Palais - tak wyjaśnić można pokrótce koncept "Monumenta", której 5. edycja rozpoczęła się w czwartek 10 maja w Paryżu.
Po Anselmie Kieferze, Richardzie Serra, Christianie Boltanskim i Anishu Kapoorze, z zadaniem zmierzył się francuski artysta multimedialny Daniel Buren. "Mistrz w transformacji takich przestrzeni, jak chociażby Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, Buren znalazł w nawie Grand Palais godnego przeciwnika, którego jak mówi +nie ujarzmił, a tylko wypożyczył+".
Multimedialna instalacja "Excentrique(s)" wypełnia nawę niczym las, ukoronowany transparentnymi dyskami w czterech kolorach (żółty, pomarańczowy, niebieski, zielony), podczas gdy niebieskie pasy zdobiące kopułę odbijają się w metalowej tafli kół umieszczonych w środku przestrzeni. Charakterystyczne "pasy Burena" o szerokości 8,7 cm, których artysta używa w malarstwie od roku 1965, zostały tym razem zaproponowane jako wspierające dyski pale. Całości dopełniają płynące z ruchomych głośników dyskretne, ludzkie głosy.
"Daniel Buren jest magikiem, który wpływa na percepcję miejsc, w których pracuje. W ramach tego projektu, zależało mu, aby widzowie zanurzyli się w dzieło, dlatego też całość przestrzeni łącznie z kawiarnią czy księgarnią jest jego częścią" - wyjaśnił Marc Sanchez, odpowiedzialny za wystawę z ramienia CNAP (Narodowe Centrum Sztuk Plastycznych).
W tej typowej dla swej pracy realizacji in situ, czy site specific (sztuka stworzona z myślą o konkretnym miejscu), Buren musiał liczyć się z gigantycznymi rozmiarami nawy (13,5 tys. metrów kwadratowych; 45 m wysokości w najwyższym punkcie), jej cylindryczną architekturą i z królującą nad przestrzenią szklaną kopułą, przez którą w ciągu dnia bez przerwy wdziera się światło.
"Od dziecka byłem zachwycony tą przestrzenią. Bez względu na to, gdzie się stoi, spoglądając w górę zawsze widać niezasłonięte budynkami niebo" - powiedział artysta podczas wernisażu prasowego, argumentując ostateczny kształt instalacji, która "podkreśla zmienność nieba nad Paryżem".
"Najlepszym sposobem na dostrzeżenie światła było jego pomalowanie, stąd też pomysł na optyczne obniżenie kopuły poprzez zainstalowanie transparentnych dysków na wysokości od 2,5 metra do 2,8 metra, co odpowiada średniej wysokości mieszkania" - wyjaśnił Buren. Artysta zaznaczył, że odbiór dzieła zależy od parametrów pogodowych i pory dnia.
Poza kolistą architekturą nawy, do której odwołują się kolorowe dyski, instalacja inspiruje się także rysunkami arabesek z X wieku, znalezionymi w meczecie w Alhambrze w Hiszpanii. Arabeski te podsunął Burenowi architekt Patrick Bouchain, z którym konsultował się przy pracy nad projektem.
Jak podkreśla Marc Sanchez z CNAP, Buren nie przez przypadek zaproponował wejście na wystawę od północnej części budynku. "Taki kierunek zwiedzania odwołuje się do architektury kościelnej" - skomentował. Jeśli proceder ten nie ma nic wspólnego z nadaniem dziełu wartości mistycznych, według artysty przyczynia się do zupełnie nowego spojrzenia na nawę Grand Palais, do której zwykle wchodzi się od Wschodu.
"Excentrique(s)" Daniela Burena w ramach "Monumenta" potrwa do 21 czerwca. W ostatnim dniu imprezy w przestrzeni wystawy odbędzie się "Biały Bal" organizowany jako część Święta Muzyki.
Daniel Buren (ur. 1938), laureat Złotego Lwa w Wenecji w roku 1986, a także japońskiej nagrody Praemium Imperiale w roku 2007, uznawanej za "Nobla w dziedzinie sztuk wizualnych", jest autorem projektów site specific na całym świecie. Do jego najbardziej kontrowersyjnych prac należy instalacja stała "Les Deux Plateaux", zwana "Kolumnami Burena", która od roku 1986 wpisuje się w dziedziniec honorowy Palais-Royal w Paryżu.
Grand Palais jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych paryskich zabytków wybudowanym na wystawę światową w roku 1900. Budynek w stylu secesyjnym, uzupełniony klasycznymi fasadami, mieści się pomiędzy Sekwaną na wysokości Mostu Aleksandra III i Champs-Elysees. Na 77 tys. metrów kwadratowych jego powierzchni składają się liczne salony i przestrzenie wystawowe, a także gigantyczna przeszklona nawa. Od roku 1964 w Grand Palais znajduje się część muzeum narodowego - Galeries Nationales, które gości wystawy tymczasowe w różnych częściach budynku. W zachodnim skrzydle budynku znajduje się posterunek policji, którego celem jest m. in. ochrona wystawianych tu eksponatów. W roku 2009 na dachu Grand Palais zainstalowano pszczelą pasiekę.
Z Paryża Ewa Wohn (PAP)
ewo/ abe/
