Mgr Patrycja Boguta, lek. med. Wojciech Fendler i mgr inż. Tomasz Kaczorowski zostali laureatami konkursu Scopus-Perspektywy Young Researcher Award. Wyniki ogłoszono na czwartkowej gali w Warszawie.
Troje nagrodzonych naukowców otrzyma po 2 tys. euro na wyjazd na międzynarodową konferencję. Zwycięzcy zostali wyłonieni spośród ponad 300 kandydatów.
Mgr Patrycja Bogucka zajmuje się badaniem wpływu metali ciężkich na glebę. Pracuje w Instytucie Agrofizyki PAN im. Dobrzańskiego w Lublinie. "Badam interakcje między glebowymi związkami organicznymi a jonami metali ciężkich. Związki próchnicze - kwasy huminowe, powstające na skutek procesu rozkładu szczątków organicznych - są bardzo ważnym składnikiem gleby. Przede wszystkim zwiększają jej żyzność. Mogą one jednak wiązać metale ciężkie, co powoduje zwiększenie stężenia tych metali w glebie" - powiedziała PAP laureatka.
W ten sposób metale ciężkie przedostają się do roślin uprawnych, a tym samym do żywności. Jednocześnie jednak, jak tłumaczyła Boguta, kwasy huminowe mają też zdolność do absorbowania różnych pierwiastków, nie tylko metali ciężkich. Mogą się wiązać np. z sodem lub potasem - pierwiastkami korzystnymi dla roślin uprawnych i potrzebnymi ludziom. Ponadto oddziaływanie związków organicznych z innymi substancjami zmienia się pod wpływem różnych czynników, np. pH lub temperatury.
Dlatego poznanie mechanizmów oddziaływania glebowych związków organicznych z metalami pozwoli lepiej chronić środowisko naturalne oraz przygotowywać lepsze nawozy sztuczne i środki ochrony roślin. "Współpracujemy od dwóch lat z zakładami chemicznymi w Luboniu. Oni wdrażają wyniki naszych badań przy produkcji nawozów" - powiedziała Boguta.
Kolejny laureat lek. med. Wojciech Fendler pracuje na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Od kilku lat bierze udział w badaniach dzieci chorych na cukrzycę. Ich celem jest stworzenie rejestru takich dzieci i wykrycie, u których z nich choroba ma podłoże genetyczne (tzw. cukrzyca monogenowa).
"Czasami wiedząc, że oni mają właśnie tę nietypową cukrzycę, możemy zmienić im leczenie na bardziej dla nich odpowiednie. Pracujemy też nad możliwością dopasowania leków do konkretnego defektu komórek produkujących insulinę w organizmie, czyli nad stworzeniem terapii genetycznej szytej na miarę" - tłumaczył Fendler.
Zaznaczył, że nawet jeśli dzieci z cukrzycą o podłożu genetycznym nie będą mogły dostać lepszej terapii, to w przyszłości będą świadome ryzyka przekazania choroby swoim dzieciom i będą mogły bardziej świadomie podjąć decyzję o rodzicielstwie. "W Polsce jest ok. 2 milionów cukrzyków. Szacuje się, że ok. 2-5 proc. z nich może mieć cukrzycę monogenową" - powiedział Fendler.
Trzeci z laureatów, mgr inż. Tomasz Kaczorowski, prowadzi na Politechnice Warszawskiej badania nad wytwarzaniem porowatych kryształów, które mogą być stosowane np. jako magazyny wodoru, służącego do zasilania ogniw elektrycznych. "Przechowywanie wodoru w butlach gazowych lub w formie ciekłej jest bardzo nieefektywne. Trwają badania nad tym, jak to zrobić lepiej. Jedną z metod jest właśnie przechowywanie w kryształach porowatych" - powiedział PAP Kaczorowski.
Kryształy powstają z cząsteczek cynchoniny, związku chemicznego blisko spokrewnionego z chininą. Jego unikatowe właściwości pozwalają mu nie tylko magazynować wodór, ale też w nieco zmienionych warunkach wchłaniać jedne gazy, a inne nie, co może pozwolić na zastosowanie ich np. w przemysłowych filtrach powietrza.
Konkurs Scopus-Perspektywy Young Researcher Award jest organizowany przez Fundację Edukacyjną "Perspektywy" i wydawnictwo naukowe Elsevier B.V. - wydawcę dostępnej przez internet bazy danych zawierającej streszczenia artykułów i bibliografię z kilkunastu tysięcy czasopism naukowych poświęconych różnym dziedzinom nauki. Konkurs organizowany jest dla naukowców, którzy nie ukończyli 30. roku życia i mają znaczące osiągnięcia naukowe.
Urszula Rybicka (PAP)
ula/ agt/ hes/
