Jeszcze w tym roku w Palmirach koło Warszawy stanie nowy budynek Muzeum - Miejsca Pamięci. Będzie to możliwe dzięki środkom z Unii Europejskiej. We wtorek marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik i prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz podpisali tzw. preumowę na dofinansowanie budowy muzeum.
Unijne dofinansowanie inwestycji, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013, wyniesie 2 mln 662 tys. zł. Całość kosztów szacowana jest na 3 mln 132 tys. zł.
Jak przypomniała Gronkiewicz-Waltz, Palmiry to symboliczne miejsce kaźni, które odwiedza 200 tys. osób rocznie. "Wśród nich są m.in. osoby, których bliscy zostali tam zamordowani w masowych egzekucjach w czasie II wojny światowej. Przyjeżdżają tam też osoby, które nie wiedzą gdzie ich bliscy zostali pochowani" - mówiła prezydent.
Nowy budynek muzeum ma stanąć w miejscu obecnie istniejącego starego budynku, który ma zostać rozebrany. Będzie to budynek parterowy o powierzchni 1100 metrów kwadratowych. Podzielony będzie na dwie strefy: ekspozycyjną (ma mieć ponad 600 metrów kwadratowych) i użytkową, gdzie będzie m.in. zaplecze techniczne, szatnia i kawiarnia.
Nowa ekspozycja poświęcona ma być nie tylko pamięci ofiar masowych egzekucji (choć to będzie centralna część wystawy), ale także Puszczy Kampinoskiej z jej bogactwem fauny i flory, oraz innym wydarzeniom historycznym związanym z tymi terenami - powstaniu kościuszkowskiemu, powstaniu styczniowemu, oddziałom partyzanckim walczącym w Puszczy.
Jak poinformowała rzeczniczka prasowa Stołecznego Zarządu Rozbudowy Miasta Julita Matuszewska, pod koniec lutego miasto chce ogłosić przetarg na budowę budynku muzeum, wyłonić wykonawcę do końca marca, tak by w kwietniu rozpocząć prace. Zakończenie budowy planowane jest na grudzień 2010 r.
W grudniu 1939 roku w lasach Puszczy Kampinoskiej, niedaleko podwarszawskiej wsi Palmiry Niemcy rozpoczęli serię ponad 20 masowych egzekucji ludności cywilnej. Na terenie Palmir rozstrzelano ponad 1700 osób. Więźniów, m.in. z Pawiaka przywożono i rozstrzeliwano nad wykopanymi wcześniej mogiłami. Ofiarami byli głównie ludzie cieszący się prestiżem w społeczeństwie: przedstawiciele przedwojennego życia politycznego, społecznego, kulturalnego, uczestnicy ruchu oporu, harcerze. W największej z egzekucji w dniach 20-21 czerwca 1941 r. rozstrzelano 362 osoby.
Podczas masowych, potajemnych mordów zginęli m.in. marszałek Sejmu II RP Maciej Rataj, wiceprezydent Warszawy Jan Pohorski, profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego Kazimierz Zakrzewski i Stefan Kopeć, olimpijczycy Janusz Kusociński i Tomasz Stankiewicz oraz błogosławiony ks. Zygmunt Sajna. Egzekucje odbywały się także w innych miejscach Puszczy m.in. w Wólce Węglowej, Laskach i Wydmach Łuże. Ostatnie miały miejsce w 1943 roku.
Na utworzonym w 1948 roku cmentarzu-mauzoleum spoczywają szczątki 2115 ofiar, ekshumowanych w Puszczy Kampinoskiej i w Lasach Chojnowskich. Nagrobków zidentyfikowanych osób jest 577, znanych jest też 485 nazwisk osób, o których wiadomo, że zginęły w Palmirach, ale ich ciał nie rozpoznano. Pozostałe ofiary pozostają bezimienne.
Od 1973 r. w Palmirach istnieje Muzeum Walki i Męczeństwa (od stycznia br. nosi nazwę Muzeum - Miejsce Pamięci). Choć leży poza Warszawą jest częścią Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. (PAP)
dsr/ ls/ jra/
