Vaclav Havel ucieleśniał cud intelektualisty u władzy, który potrafił pozostać wierny zasadzie, że polityka opiera się na fundamentach etycznych - powiedział PAP były doradca zmarłego w niedzielę Havla, francuski politolog Jacques Rupnik.
Rupnik doradzał Havlowi w latach 1990-1992, gdy ten ostatni był jeszcze prezydentem Czechosłowacji, i utrzymywał z nim stałe kontakty przez ostatnie dwie dekady. Francuski politolog zaznaczył, że "ostatni raz widział się z Havlem około dziesięciu dni temu" w związku z wizytą duchowego przywódcy Tybetańczyków Dalajlamy XIV w Pradze.
Rupnik podkreślił, że tybetański przywódca "nie został wtedy przyjęty przez oficjalne władze Czech, ale przez ich byłego prezydenta".
"To jest bardzo symboliczne. To właśnie on (Havel) do ostatnich swoich dni pozostał wierny walce o wolność w różnych okolicznościach i częściach świata" - podkreślił Rupnik.
W rozmowie z PAP politolog wspominał początek lat 90., gdy towarzyszył ówczesnemu prezydentowi Czechosłowacji w wielu podróżach zagranicznych, m.in. do Paryża i Londynu.
"Żył on wtedy (w okresie 1990-1992) jakby +w stanie łaski+, cokolwiek zrobił, nie mogło skończyć się porażką. Może jego przemówienia nie były zbyt dobrze przygotowane, ale wszyscy oczekiwali go z nadzieją, witali go z radością, natychmiast zyskiwał sobie sympatię ludzi" - powiedział Rupnik.
Przypomniał też, że po wystąpieniu w 1990 roku w Kongresie amerykańskim Havel otrzymał przez kwadrans żywiołowe "owacje na stojąco".
Według Rupnika, w tamtym okresie - zaraz po upadku komunizmu - polityka przypominała "permanentny teatr". "Naturalnie Havlowi, który był człowiekiem teatru, odpowiadała taka ciągła improwizacja i zmiana scen: oto jednego dnia jest więzionym opozycjonistą, dzień później - prezydentem, a jego przyjaciele z konspiracji dochodzą do władzy" - zauważył francuski politolog.
Jego zdaniem, po rozpadzie Czechosłowacji w 1993 roku, skończył się dla Havla "okres ochronny" i musiał on się zmierzyć ze wszystkimi problemami twardej polityki, zwłaszcza z ostrym oporem ze strony obozu swojego przeciwnika - obecnego prezydenta Vaclava Klausa.
W opinii Rupnika, po zmarłym przywódcy czeskiej opozycji pozostanie wspomnienie "cudu intelektualisty u władzy, który tchnął w politykę zasady i wartości". Badacz przypomniał, że w ostatnich latach Havel wspierał m.in. opozycję birmańską oraz dysydentów na Białorusi walczących z reżimem Aleksandra Łukaszenki.
"To jest właśnie wątek przewodni w działalności Havla - przywiązanie do pewnych wartości, do idei, że polityka wspiera się na zasadach etycznych, a nie na oportunizmie czy klientelizmie" - uważa Rupnik.
"Dlatego właśnie odejście Havla budzi takie emocje na całym świecie. Przy obecnym stopniu korupcji i rozczarowaniu polityką reprezentowany przez niego symbol pozostaje bardzo mocny" - podkreślił Rupnik.
Z Paryża Szymon Łucyk (PAP)
szl/ ro/
