W Norwegii, Islandii, Słowenii i Wielkiej Brytanii wszystkie dzieci poniżej ósmego roku życia, które nie mogą mieszkać z rodzicami, są w rodzinach zastępczych - wynika z danych Fundacji Świętego Mikołaja. W poniedziałek w Polsce obchodzimy Dzień Rodzicielstwa Zastępczego.
30 maja został ustanowiony Dniem Rodzicielstwa Zastępczego przez Sejm w 2006 r. W tym roku ma wymiar symboliczny, ponieważ kończą się kilkuletnie prace nad projektem ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej. 28 kwietnia przyjął ją Sejm, a w czwartek poparł Senat.
Jak informuje Fundacja Świętego Mikołaja, w Polsce każdego roku z domów zabieranych jest ponad 14,5 tys. dzieci. Niestety, wciąż niewiele z nich trafia do rodzinnych domów dziecka czy zawodowych rodzin zastępczych.
Według danych MPiPS w rodzinach zastępczych niespokrewnionych wychowuje się blisko 17,5 tys. dzieci, w rodzinach spokrewnionych ponad 48 tys., a w rodzinnych domach dziecka ponad 2,2 tys. W całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych przebywa przeszło 23,7 tys. dzieci.
Podobnie jest w Rosji, Rumunii i Bułgarii. Są jednak kraje, gdzie rodzinna opieka zastępcza jest najpopularniejszą formą wsparcia dzieci, które nie mogą wychowywać się w naturalnych rodzinach. Takimi przyjaznymi dzieciom rozwiązaniami mogą pochwalić się Anglia, Irlandia, Holandia oraz Szwecja.
W krajach europejskich powstaje wiele alternatywnych form opieki, wśród nich są m.in. rodzinne szkoły z internatami, rodzinne grupy wychowawcze, rodziny tymczasowe, rodziny patronackie czy wioski dziecięce.
Jednak tylko Norwegia, Islandia, Słowenia i Wielka Brytania wypracowały skuteczną politykę umieszczania w rodzinach zastępczych wszystkich dzieci poniżej ósmego roku życia, które nie mogą mieszkać z rodzicami. Na drugim biegunie jest aż 12 krajów UE, gdzie na każde 10 tys. dzieci do lat trzech więcej niż dwoje przebywa na stałe w dużych placówkach wychowawczych. Są to m.in. Czechy, Belgia, Łotwa, Rumunia, Węgry, Finlandia, Estonia i Hiszpania.
W Wielkiej Brytanii żadne małe dziecko nie trafia do domu dziecka, ponieważ nie ma tam takich placówek. Małe dzieci wychowują się w˙rodzinach zastępczych, instytucjonalne placówki są przeznaczone dla starszych dzieci, zwłaszcza z problemami wychowawczymi. Pierwszym krokiem w poszukiwaniu nowego miejsca dla malucha jest zawsze znalezienie dla niego domu wśród członków najbliższej rodziny: babci czy wujostwa. Rodziców zastępczych traktuje się jak pracowników, za opiekę otrzymują pieniądze dla siebie oraz na utrzymanie dzieci.
Także w Niemczech jedną z głównych form opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki rodziców jest rodzina zastępcza. Istnieje tam wiele typów takich rodzin (np. spokrewnione, terapeutyczne). U naszych zachodnich sąsiadów funkcjonują też domy dziecka, są jednak niewielkie i wychowuje się w nich więcej niż 30 dzieci. Do tych placówek kieruje się dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub nie zaadaptowały się one w rodzinie. Domy te są tak organizowane, by nie wyróżniały się w środowisku lokalnym. Starsi wychowankowie umieszczani są z kolei w tzw. wspólnotach mieszkaniowych. Opiekę nad nimi sprawuje wychowawca, którego zadaniem jest wspieranie społecznych kompetencji podopiecznych.
W Szwecji dzieci, wobec których istnieje konieczność zastosowania opieki zastępczej, najczęściej umieszczane są w rodzinnych domach dziecka lub rodzinach zastępczych. Dzieci wymagające opieki wychowawczej i terapeutycznej trafiają do opieki instytucjonalnej. W Szwecji dąży się jednak do tego, aby jak największą liczbę dzieci umieścić w zastępczych środowiskach rodzinnych i na wszelkie sposoby minimalizuje się sytuacje, kiedy trzeba umieścić dziecko w państwowej placówce.
W Stanach Zjednoczonych najpowszechniejszą i najbardziej preferowaną formą opieki nad dzieckiem pozbawionym opieki rodziców biologicznych jest umieszczenie go w rodzinach spokrewnionych. Funkcję tę mogą sprawować również bliscy przyjaciele rodziny. Poza tym dzieci, które nie mogą dorastać w rodzinie biologicznej, w zależności od ich potrzeb i wieku, umieszczane są w rodzinach zastępczych lub domach dziecka, które spełniają funkcję bardziej wysoko wyspecjalizowanych ośrodków terapeutycznych niż domów dziecka w polskim rozumieniu.(PAP)
akw/ bno/
