Wynik referendum w Irlandii "w zasadzie przekreślił" Traktat Lizboński - uważa europoseł Bronisław Geremek (PD) i przewiduje, że przyszłotygodniowy szczyt Unii Europejskiej zdecyduje, jakie działania powinna podjąć Unia w reakcji na negatywny wynik czwartkowego głosowania Irlandczyków.
"Jest poczucie dramatyzmu sytuacji i propozycje, jakie padną na najbliższej Radzie Europejskiej, w sposób bardzo istotny określą co dalej" - powiedział PAP w piątek Geremek. Jego zdaniem, głównym pytaniem jest "co dalej robić z Unią Europejską i dla Unii Europejskiej".
Przyznał, że UE przeżyła już wiele kryzysów, ale "nigdy nie postępowała naprzód, gdy nie ma nadziei, gdy było zwątpienie i gdy było poczucie klęski". "A niestety ta seria negatywnych referendów: francuskie, holenderskie (dotyczące ratyfikacji Traktatu Konstytucyjnego w 2005 roku-PAP) i teraz irlandzkie taki właśnie klimat wytworzyły" - ocenił.
"Trzeba mieć świadomość, że nie ma planu B, planu, który zastąpiłby Traktat Lizboński, bo już sam Traktat Lizboński był panem B w stosunku do Traktatu Konstytucyjnego" - dodał.
W jego opinii jest to "nowa sytuacja, kryzysowa dla Unii Europejskiej, i trzeba znaleźć dla niej rozwiązania natychmiastowe i rozwiązania rozłożone w czasie". Wyraził jednak przekonanie, że proces ratyfikacji Traktatu z Lizbony powinien być kontynuowany.
"Można uznać, że został zakończony pewien rozdział, przystąpić do pracy i stworzyć nowe rozwiązanie traktatowe" - uważa były szef polskiej dyplomacji. Podkreślił jednak, że oznacza to wieloletni proces.
Geremek przyznał, że jedną z możliwości jest powtórzenie referendum w Irlandii. Uważa jednak, że przypominanie tego, że Irlandia już raz w jednym referendum odrzuciła traktat (Nicejski) a w drugim go przyjęła, nie może służyć za przykład.
"Założenie, że referendum zostanie ponowione mnie się wydaje sprzeczne i z kultura demokratyczną i z analizą nastrojów społeczeństwa irlandzkiego" - powiedział polityk Partii Demokratycznej-demokraci.pl.
Inną możliwością jest - jego zdaniem - przyjęcie założenia, że będzie tak jak było dotychczas, czyli że "życiem wewnętrznym UE będzie nadal rządził Traktat Nicejski". Byłoby to jednak rozwiązanie niekorzystne dla Polski, ponieważ blokuje "to, co Polsce potrzebne jest jak powietrze", czyli unijne polityki: energetyczną, zagraniczną, a także kolejne rozszerzenia wspólnoty. "Polska z powodu blokady Traktatu Lizbońskiego traci i to traci bardzo wiele" - uważa Geremek.
Kolejnym rozwiązaniem, jakie widzi europoseł, jest utworzenie "Stanów Zjednoczonych Europy", które tworzyłyby głównie kraje założycielskie i te, które należą do strefy euro. "Można założyć, że rozwiązanie Europy różnych szybkości byłoby proponowane, ale uważam, że nie byłoby to korzystne dla Polski i nie byłoby korzystne także dla Europy" - ocenił.
Dodał, że obawia się "działań, które traktowane byłby jako działania represyjne", czyli wyłączeń jakiegoś kraju, lub krajów, z polityk wspólnotowych, bo - jak uzasadniał - osłabiłoby to tylko UE.
W opinii Geremka najbardziej możliwym scenariuszem byłoby jednak stopniowe przystosowywanie Unii, zgodnie z intencjami Traktatu Lizbońskiego, do wyzwań przed jakimi stoi. "Zamiast rozwiązań traktatowych zatem, decyzje Konferencji Międzyrządowej, decyzje Rady Europejskiej" - przewiduje.
Były minister spraw zagranicznych zastrzega jednak, że nie wszystkie zmiany przewidziane w Traktacie Lizbońskim mogą być przeprowadzone sukcesywnie, bez zmian traktatowych. Podkreśla też, do tego potrzebna jest wola polityczna i kalendarz działań legislacyjnych.
"Istnieją różne scenariusze, ale żaden z nich nie jest scenariuszem dobrym, są jednak mniejszym złem niż kontynuowanie obecnej sytuacji" - podsumował Geremek.(PAP)
bba/ ura/ mag/
