Zaprezentowana we wtorek w Genewie oferta Iranu w sprawie programu atomowego tego kraju nie przewiduje niezapowiedzianych inspekcji w obiektach nuklearnych - wskazał szef irańskich negocjatorów Abbas Aragczi. Rzecznik UE ocenił ofertę jako "bardzo użyteczną".
Pytany przez irańskich dziennikarzy, czy w propozycji zawarto protokół dodatkowy, umożliwiający wzmocnione i niezapowiedziane inspekcje ekspertów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) i zobowiązujący kraj do składania relacji z wszelkich operacji dotyczących cyklu paliwa nuklearnego, Aragczi odparł: "Szczegóły planu są tajne i pozostaną takie do zawarcia porozumienia, ale to, o czym wspomnieliście, tam nie figuruje".
Po zakończeniu pierwszego dnia negocjacji z udziałem światowych mocarstw (USA, W. Brytania, Francja, Rosja, Chiny i Niemcy) oraz Iranu Aragczi oświadczył, że jest zbyt wcześnie, by stwierdzić, czy poczyniono postęp. Rozmowy będą kontynuowane w środę.
Zastosowanie protokołu dodatkowego do traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) było jednym z postulatów amerykańskiego sekretarza stanu Johna Kerry'ego; Teheran miał w ten sposób udowodnić dobrą wolę przed rozpoczęciem negocjacji.
Agencja AFP przypomina, że Iran stosował ten protokół uznaniowo w latach 2003-2005, a zaprzestał, gdy irańskie dossier nuklearne zostało przekazane Radzie Bezpieczeństwa ONZ.
Aragczi, który jest wiceministrem spraw zagranicznych Iranu, powiedział, że irański plan formalnie jest zatytułowany "Zakończenie niepotrzebnego kryzysu i otwarcie nowych horyzontów". "Sądzimy, że nasza propozycja ma potencjał, by doprowadzić do przełomu" - mówił wcześniej dziennikarzom. Wyraził opinię, że pierwsza reakcja światowych mocarstw na propozycję była pozytywna. "To całkowicie realistyczny, wyważony i logiczny plan" - ocenił Aragczi po zakończeniu porannej sesji negocjacji, w czasie której Iran przedstawił swoją ofertę w formie prezentacji.
Michael Mann, rzecznik szefowej unijnej dyplomacji Catherine Ashton, która przewodniczy rokowaniom, oświadczył, że ze strony irańskiej nadeszły pozytywne sygnały. "Ale oczywiście najważniejsze, żeby poszły za tym konkretne propozycje odpowiadające na nasze obawy" - zastrzegł.
Mann ocenił prezentację jako "bardzo użyteczną"; wyważony komentarz UE wskazuje, że Teheran w swojej propozycji poszedł dalej niż w przeszłości - komentuje agencja Reutera.
Wysoki rangą przedstawiciel Departamentu Stanu USA oświadczył, że negocjatorzy "czekają na kolejne szczegóły" stanowiska Iranu.
Rzeczniczka Departamentu Stanu Marie Harf zapowiedziała, że Waszyngton jest otwarty w sprawie możliwości kolejnych dwustronnych spotkań z przedstawicielami irańskich władz. Kerry spotkał się z irańskim szefem MSZ Mohammadem Dżawadem Zarifem w ubiegłym miesiącu przy okazji sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Iran i USA nie utrzymują stosunków dyplomatycznych od 1980 roku.
Rozmowy w Genewie to pierwsze spotkanie od spotkania w Ałma Acie w Kazachstanie w kwietniu, kiedy to nie doszło do zbliżenia stanowisk. Sześć mocarstw domagało się od Iranu zamknięcia ośrodka wzbogacania uranu w Fordo i przekazania za granicę zasobów uranu wzbogaconego do 20 proc.
Chociaż wybrany w czerwcu prezydent Hasan Rowhani wykazuje wolę otwarcia na dialog z Zachodem, to od początku kadencji powtarza, że jego kraj nie wyrzeknie się niezbywalnego prawa do rozwijania cywilnego programu nuklearnego. Takie prawo daje Iranowi traktat o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT).
Iran systematycznie zaprzecza zarzutom Zachodu dotyczącym zamiarów budowy bomby atomowej. Opublikowany w listopadzie 2011 roku poufny raport MAEA zawiera informacje dotyczące istnienia potencjalnie militarnych aspektów irańskiego programu nuklearnego. (PAP)
ksaj/ ro/
14810028 14809734 14809032 arch.
