Uroczysta sesja poświęcona jubileuszowi 90. urodzin prof. Romana S. Ingardena, twórcy toruńskiej szkoły fizyki matematycznej, była w niedzielę centralnym punktem 42 Sympozjum Fizyki Matematycznej.
W tym roku mija 40 lat od wprowadzenia przez Ingardena terminu "kwantowa teoria informacji".
Prof. Roman S. Ingarden (ur. 1 października 1920 w Zakopanem, jest fizykiem matematycznym, specjalizującym się w optyce geometrycznej, statystycznej i kwantowej. To zarazem pionier popularnej dziś kwantowej teorii informacji.
Prof. Ingarden od wczesnej młodości związany był z Toruniem, ale karierę naukową rozpoczął w latach 50. na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie współpracował z prof. Kazimierzem Urbanikiem. Pracował wówczas nad wykorzystaniem w optyce metod statystycznych.
"Wówczas po raz pierwszy zetknąłem się z teorią informacji. Jednym z podstawowych pojęć, służących do definiowania informacji, była w niej entropia - wielkość o fundamentalnym znaczeniu także w termodynamice. Zainteresowało mnie tak głębokie powiązanie tych na pozór różnych dziedzin, zacząłem się zastanawiać, czym tak naprawdę jest informacja" - wspominał początki swych zainteresowań prof. Ingarden.
Do Torunia przeniósł się pod koniec lat 60. za namową prof. Henryka Jabłońskiego. Prof. Ingardena uznaje się za pierwszego, który użył w 1975 roku terminu "quantum information theory" (kwantowa teoria informacji) w podsumowującej wcześniejsze badania, wielokrotnie dziś cytowanej publikacji.
Na przełomie lat 60. i 70. w kierowanym przez prof. Ingardena Zakładzie Fizyki Matematycznej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu powstało wiele prac naukowych, w których dociekano reguł rządzących przepływem informacji w procesach termodynamicznych i kwantowych.
"W tamtych latach było to niezwykle nowatorskie podejście, swoista ekstrawagancja intelektualna, balansująca na pograniczu fizyki i filozofii. Na świecie miało wąską rzeszę zwolenników, którzy często odwiedzali nasz instytut, aby bezpośrednio współpracować z zespołem profesora Ingardena" - wspominał prof. Andrzej Jamiołkowski z Instytutu Fizyki UMK.
Kwantowa teoria informacji należy obecnie do "najmodniejszych" działów fizyki. Prof. Ingarden jest także inicjatorem międzynarodowych czasopism "Reports on Mathematical Physics" i "Open Systems and Information Dynamics".
Oba periodyki redagowane są w Instytucie Fizyki UMK i od lat znajdują się na tzw. liście filadelfijskiej, zawierającej liczące się w świecie nauki periodyki. Jego wielką pasją jest język i kultura Japonii, do dziś jest wykładowcą w Pracowni Języka i Kultury Japońskiej UMK.
"W związku z moimi publikacjami z zakresu teorii informacji, w 1975 roku zostałem zaproszony przez profesora Matsumoto do Japonii. Inność języka japońskiego zainteresowała mnie na tyle, że zacząłem uczyć się tego języka i spędziłem w Japonii łącznie kilka lat" - podkreślił prof. Ingarden. (PAP)
olz/ pz/
