Wsparcie publiczne wytwarzania energii w UE, także odnawialnej, powinno być stopniowo wygaszane - wynika z ogłoszonych we wtorek wytycznych KE. Komisja chce wyeliminowania kosztownych subsydiów, które przyczyniają się do utrzymywania wysokich cen energii.
Komisarz UE ds. energii Guenther Oettinger wskazał podczas konferencji prasowej w Brukseli, że w ostatnich latach kraje wspierały zarówno produkcję energii z paliw kopalnych, jak i energię nuklearną oraz odnawialną. "Na prawidłowo funkcjonującym rynku wewnętrznym energii nie ma miejsca na subsydia; chcemy, by pomoc była wyjątkiem. Nie może być wieczna i jeśli to możliwe powinna zostać stopniowo wyeliminowana" - powiedział komisarz.
Dodał, że trzeba pozbyć się w UE niepotrzebnych kosztów produkcji energii. "Chcemy, by ceny energii pozostały przystępne, chcemy, żeby pomoc publiczna odpowiadała krajowym budżetom, dlatego przedstawiamy ten dokument, żeby zoptymalizować wsparcie dla odnawialnych źródeł energii. Wsparcie finansowe powinno być ograniczone do niezbędnego minimum" - zaznaczył Oettinger. Zauważył, że w niektórych krajach wsparcie jest dostosowywane, a w innych zyski z energii odnawialnej i ceny są zbyt wysokie. KE chce, by subsydia były "elastyczne", powiązane ze spadkiem kosztów wytwarzania energii.
Jego zdaniem w styczniu KE powinna zaproponować ustanowienie nowego celu udziału energii ze źródeł odnawialnych do 2030 r. W związku z tym "potrzebujemy większej akceptacji (dla źródeł odnawialnych), przy zapewnieniu, że koszty (wytwarzania energii) są przejrzyste". Na początku przyszłego roku KE ma przedstawić analizę cen i kosztów energii w UE wraz z ewentualnymi nowymi celami energetycznymi i klimatycznymi.
Wspieranie przez państwa wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, w tym słonecznej, jest postrzegane jako przyczyna wzrostu kosztów energii dla konsumentów i biznesu w czasie kryzysu. Subsydia nie zachęcają do rynkowej konkurencji, dlatego KE zaleca zmianę sposobu wspierania energii odnawialnej: ze stałych taryf otrzymywanych przez producentów od kilowatogodziny wytworzonej energii, bez względu na ceny rynkowe, na dodatkową premię wypłacaną ponad cenę rynkową.
W Polsce energia odnawialna jest promowana głównie poprzez kwotowy system "certyfikatów pochodzenia" energii, wydawanych producentom energii ze źródeł odnawialnych, oraz wspierana poprzez ulgi w podatkach - napisała KE.
KE radzi też państwom, jak wspierać energię uzupełniającą energię odnawialną, gdy - jak powiedział Oettinger - słońce nie świeci, a wiatr nie wieje. Taka uzupełniająca energia może być wytwarzana np. przez elektrownie węglowe czy gazowe. Rodzajem wsparcia stosowanym przez kraje UE w tym przypadku jest płacenie za utrzymywanie przez te elektrownie odpowiednich mocy na wypadek konieczności uzupełnienia dostaw energii. KE zastrzega, że kraje muszą zadbać o to, aby nic nie blokowało rynkowych zachęt do inwestycji oraz żeby producenci energii odnawialnej proponowali swoim klientom specjalne taryfy zachęcające ich do korzystania z prądu poza szczytem.
W wytycznych KE nie znalazły się natomiast zalecenia dotyczące wsparcia energii jądrowej. Tymczasem Wielka Brytania ma zamiar wspierać elektrownię jądrową w Hinkley Point na południowym zachodzie Anglii, choć będzie musiała uzyskać akceptację tej pomocy ze strony KE. Władze Wielkiej Brytanii mają zamiar zagwarantować cenę za megawatogodzinę z planowanej elektrowni przez 35 lat na poziomie 92,5 funta, czyli około podwójnej stawki hurtowej. Oettinger powiedział, że jest w sprawie planów Brytyjczyków "ostrożny".
Chociaż ogłoszone we wtorek przez KE zalecenia dla krajów członkowskich nie są wiążące, Komisja będzie się nimi kierować, oceniając krajowe plany wsparcia energii odnawialnej i utrzymywania mocy uzupełniających oraz inną pomoc państwa w dziedzinie energii.
Z Brukseli Julita Żylińska (PAP)
jzi/ mc/
