Procesy tworzenia i egzekwowania regulacji dot. sektora jądrowego w USA są całkowicie jawne, opinia publiczna bierze udział we wszystkich etapach tych procesów - powiedziała komisarz amerykańskiego regulatora Nuclear Regulatory Commission (NRC) Kristine Svinicki.
Jak podkreślała w piątek na Politechnice Warszawskiej Svinicki, "publiczne zaufanie do technologii odgrywa kluczową rolę w każdym programie jądrowym". Przypomniała, że liczne badania wskazują, iż stopień zaufania społeczeństwa do regulatora jest wprost powiązany ze stopniem zaufaniem do operatora elektrowni jądrowej - producenta energii.
"Pierwszą regułą działania Nuclear Regulatory Commission jest niezależność. NRC jest całkowicie niezależnym ciałem, ale niezależność nie oznacza izolacji" - podkreśliła Svinicki.
Jak mówiła, kolejne reguły to otwartość na argumenty z różnych stron, przewidywalność, przejrzystość. Proces decyzyjny musi się toczyć według przewidywalnych zasad, decyzje muszą być przejrzyste, spójne, logiczne i muszą być zrozumiałe dla opinii publicznej - tłumaczyła komisarz. Podkreśliła, że ujawniając zasady działania Komisja buduje publiczne zaufanie do swojej działalności.
Zadaniem NRC jest zatwierdzenie - certyfikacja - projektu danego reaktora, potem wydanie licencji na jego budowę i użytkowanie, kontrolowanie instalacji oraz egzekwowanie wniosków z tych kontroli. Komisja ma obowiązek publikować wszystkie informacje o swoich pracach, planach i podejmowanych decyzjach.
Jak mówiła Svinicki, przy wydawaniu licencji na budowę i działanie reaktorów NRC stwarza możliwości do zgłaszania uwag, przeprowadza publiczne wysłuchania, by mogli wypowiedzieć się ci, których decyzje bezpośrednio dotyczą. W przypadku zastrzeżeń lokalnej opinii publicznej, NRC może organizować spotkania wszystkich zainteresowanych stron: lokalnych liderów, mediów, przedstawicieli operatora.
"Każdy może zgłosić swoje komentarze i zdanie. Zgłoszone uwagi muszą być wzięte pod uwagę przy wydawaniu ostatecznej decyzji, a wieloetapowy proces daje możliwość brania udziału w tworzeniu końcowego kształtu danej regulacji" - podkreśliła.
Kristine Svinicki dodała, że upubliczniane są też rutynowe raporty z inspekcji instalacji, za wyjątkiem tych związanych z bezpieczeństwem narodowym. Wnioski z kontroli są dyskutowane na otwartych spotkaniach, a w większości przypadków proces dochodzenia do fazy egzekucji postanowień też jest publiczny - podkreśliła.
Mówiąc o aktualnych pracach Komisji Svinicki przypomniała, że zakończony został proces certyfikacji projektu reaktora najnowszej generacji firmy Westinghouse - AP1000, a w zeszłym tygodniu NRC wydała dwie pierwsze licencje na budowę i użytkowanie tych reaktorów w elektrowni Vogtle w Georgii. Oznacza to, że może ruszyć ich budowa.
Trwa ponowny przegląd reaktora ABWR, produkowanego od dawna przez GE Hitachi Nuclear Energy (GEH). Jednym z wniosków z ataków z 11 września 2001 r. było wprowadzenie wymogu odporności reaktora na duży pożar, silną eksplozję i upadek samolotu, dlatego niektóre projekty musiały zostać sprawdzone od nowa - wyjaśniła.
Komisarz dodała, że od dawna analizowane są projekty reaktorów: EPR francuskiej Arevy, ESBWR produkcji GEH oraz APWR Mitsubishi, a certyfikaty zostaną przyznane, jak tylko producenci wyjaśnią podniesione przez NRC kwestie. Trudno powiedzieć, kiedy projekty zostaną zatwierdzone, ale Komisja chce mieć absolutną pewność i zaufanie, co do bezpieczeństwa - podkreśliła.
Zaznaczyła też, że przy późniejszym wydawaniu licencji rozpatruje się już tylko kwestie związane z lokalizacją, a nie sam projekt. Komisja ma też prawo wprowadzić dodatkowe wymagania, i wtedy na jej żądanie operatorzy muszą wprowadzić nakazane zmiany nawet do działającego już reaktora.(PAP)
wkr/ mki/ mhr/
