Dwudniowe głosowanie, wprowadzenie instytucji pełnomocnika, a także przepisy ograniczające nadużycia przy finansowaniu kampanii wyborczych zawierają dwa projekty zmian w prawie wyborczym, które w środę przyjęła nadzwyczajna komisja sejmowa zajmująca się porządkowaniem ordynacji.
Tzw. mały projekt zawiera tylko część przepisów zawartych m.in. w projekcie kodeksu wyborczego, bo komisja chce, by obowiązywały one już w przyszłorocznych wyborach. W 2010 roku odbędą się wybory prezydenckie i samorządowe, a zmiany w prawie muszą wejść w życie co najmniej pół roku wcześniej.
Przyjęte w środę rozwiązania ujednolicają finansowanie kampanii wyborczych w wyborach do Sejmu i Senatu, prezydenckich, do Parlamentu Europejskiego i w referendum ogólnokrajowym.
"Mały" projekt przewiduje dwudniowe głosowanie w wyborach do Sejmu i Senatu, prezydenckich, do Parlamentu Europejskiego oraz w referendum ogólnokrajowym. Głosowanie odbywałoby się w sobotę i w niedzielę od godz. 8 do godz. 20. Natomiast w ciągu jednego dnia, od godz. 8 do godz. 22 Polacy wybieraliby samorządowców.
Nowe przepisy zakazywałyby prowadzenia publicznych zbiórek na rzecz komitetów wyborczych w kampanii prezydenckiej. O usunięcie możliwości pozyskiwania funduszy ze sprzedaży tzw. cegiełek od dawna apelowały do posłów organizację pozarządowe wskazując, że jest to pole do nadużyć.
W myśl projektu komitety wyborcze pozyskiwałyby środki finansowe wyłącznie z wpłat osób fizycznych i wpłat funduszów wyborczych partii politycznych. Osoby fizyczne przekazywałyby pieniądze na rzecz komitetu wyborczego wyłącznie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Maksymalną kwotą, jaką jedna osoba mogłaby przekazać komitetowi wyborczemu byłaby 15-krotność minimalnego wynagrodzenia (obecnie to prawie 20 tys. złotych).
Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu wyborczego w wyborach prezydenckich - podobnie, jak to jest w przypadku komitetów wyborczych wyborców w innych wyborach - będą ponosiły osoby wchodzące w skład komitetu.
Ważną nowością jest kwestia poręczania kredytu dla komitetów wyborczych. Według proponowanych przepisów teraz będzie mógł to zrobić wyłącznie polski obywatel mieszkający w kraju. Jednak najważniejsze jest to, że zobowiązanie poręczyciela nie będzie mogło przekraczać sumy, jaką normalnie mógłby on wpłacić na kampanię (15-krotność minimalnej pensji).
Obecnie w praktyce możliwe jest - w sytuacji, gdy komitet nie spłaci kredytu, a uczyni to poręczyciel - że jedna osoba może finansować kampanię konkretnego lub nawet wielu komitetów wyborczych.
Projekt przewiduje także ułatwienia dla osób niepełnosprawnych, którzy chcą uczestniczyć w wyborach. Wprowadzone zmiany zobowiązałyby wójtów, burmistrzów, prezydentów miast do utworzenia lokali wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych we wszystkich rodzajach wyborów i referendów. Dotychczas takie lokale tworzono w wyborach do Sejmu i Senatu, do PE oraz w referendum ogólnokrajowym.
Głosowanie w szpitalach oraz zakładach pomocy społecznej za pomocą urny pomocniczej przy obecności co najmniej dwóch członków obwodowej komisji - zgodnie z założeniami projektu - będzie możliwe we wszystkich rodzajach wyborów i referendów.
Na środowym posiedzeniu komisja przyjęła też jednomyślnie drugi projekt, który wprowadza do prezydenckiej i samorządowej ordynacji wyborczej instytucję pełnomocnika. Umożliwi ona oddanie głosu niepełnosprawnym lub osobom starszym powyżej 75. roku życia. Z takiego rozwiązania skorzystać może około 3,5 mln osób.
Pełnomocnikiem - według proponowanych rozwiązań - będzie mogła zostać osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa.
Pełnomocnictwa będzie można udzielić przed wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta lub przed pracownikiem przez nich upoważnionym w swoim domu. Wcześniej (do 10 dni przed wyborami) należy jednak złożyć odpowiedni wniosek do urzędu gminy w tej sprawie.
Po wypełnieniu tej procedury osoba upoważniona będzie okazywać komisji wyborczej swój dowód osobisty oraz akt pełnomocnictwa. W przyjętym przez komisję w środę projekcie przewiduje się wprowadzenie takich rozwiązań podczas wyborów prezydenckich i samorządowych; możliwość głosowania w ten sposób w pozostałych typach wyborów ma zostać wprowadzona w kodeksie wyborczym.
Przepisy podobne do tych rozwiązań zawierała skierowana przez prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego nowela ordynacji do Parlamentu Europejskiego. TK zajmie się tymi przepisami w przyszłą środę.
Podstawą prac komisji jest projekt kodeksu wyborczego przygotowany przez klub Lewicy, który zbiera w jednym dokumencie wszystkie dotychczasowe przepisy prawa wyborczego(chodzi o ordynacje wyborcze: do Sejmu i Senatu, do PE, prezydencką, samorządową, o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta) oraz projekt zmian w ordynacjach przygotowany przez sejmową komisję ustawodawczą; reguluje on m.in. kwestie pozyskiwania środków finansowych przez komitety wyborcze.
Teraz przyjętymi przez komisję projektami zajmie się Sejm.(PAP)
stk/ ura/ jbr/
