Brak bezpłatnej pomocy prawnej, zamykanie w strzeżonych ośrodkach nie tylko dorosłych, ale też dzieci nielegalnych imigrantów - to niektóre, zdaniem Rzecznik Praw Obywatelskich, problemy cudzoziemców w Polsce. O przestrzeganiu ich praw debatowano w czwartek u RPO.
Prof. Irena Lipowicz za jeden z najważniejszych problemów, wymagających szybkiego uregulowania uważa umieszczanie nielegalnych imigrantów w ośrodkach zamkniętych o więziennych warunkach pobytu. Oprócz dorosłych trafiają tam także dzieci, na co pozwala obowiązująca obecnie ustawa o cudzoziemcach.
Prof. Lipowicz powiedziała PAP, że wskutek "stałego nacisku" w tej sprawie na MSW otrzymała przyrzeczenie, że do końca kwietnia odejdzie się w ośrodkach więziennych dla cudzoziemców od stosowanych tam prawie więziennych regulaminów, a także zrezygnuje się z detencji, czyli "trzymania w zamknięciu, w więzieniach praktycznie, dzieci do lat 15".
"W wyjątkowych przypadkach, ponieważ tu ministerstwo nie chce ustąpić, przyrzeczono przeniesienie wszystkich matek z dziećmi do ośrodka w Kętrzynie, który ma najbardziej ludzkie warunki - nie jest to betonowy spacerniak z huśtawką" - powiedziała prof. Lipowicz.
"I teraz będziemy patrzyli czy to zostanie zrealizowane" - zapowiedziała.
Wśród innych "nieludzkich rozwiązań i sytuacji" wymieniła np. informowanie nielegalnego imigranta o przedłużeniu jego zatrzymania w ośrodku w ostatniej chwili.
"Człowiek żyje nadzieją, że ten okres jego zamknięcia się skończył i dokładnie w dniu, kiedy jest już spakowany, kiedy ma opuszczać ośrodek strzeżony, dowiaduje się, że decyzją sądu jego zatrzymanie zostanie przedłużone" - wyjaśnia RPO.
"Polska procedura uznaje takie postępowanie za nieludzkie i więźniowie, osoby podejrzane o ciężkie przestępstwa czy zbrodnie muszą się dowiedzieć przynajmniej dwa tygodnie wcześniej. Tu człowiekowi, który nie jest przestępcą w rozumieniu prawa karnego, fundujemy coś takiego" - mówiła prof. Lipowicz.
Konieczne jest też, według prof. Lipowicz, odstąpienie od dotychczasowych zasad kontroli osobistej cudzoziemców w aresztach lub strzeżonych ośrodkach. RPO przypomina, że w 2012 r. zaskarżyła regulamin o zasadach prowadzenia kontroli osobistej do Trybunału Konstytucyjnego.
Jak wskazała "dramatem" jest także "brak bezpłatnej pomocy prawnej dla cudzoziemców. "Bohaterskie organizacje pozarządowe niosą ten ciężar (...) ale one nie zastąpią bezpłatnej pomocy prawnej. A co to znaczy? Że te osoby błądzą w i tak skomplikowanym dla Polaka systemie. A co dopiero proszę sobie wyobrazić - przyjeżdżacie państwo z Pakistanu czy Czeczenii, co wiecie na ten temat" - pytała prof. Lipowicz.
Podczas konferencji "Przestrzeganie praw cudzoziemców w Polsce" zaprezentowano przygotowaną przez Biuro RPO monografię pod tym samym tytułem. "To nie jest zwykła książka naukowa, to bardzo konkretne rekomendacje RPO, po ciężkiej pracy ekspertów co do tego, co trzeba zmienić w sprawie cudzoziemców w Polsce" - powiedziała PAP prof. Irena Lipowicz.
"Bo to nie jest tak, że to są problemy cudzoziemców. To są nasze problemy właściwego traktowania cudzoziemców w Polsce. To jest problem właściwego standardu, tego abyśmy w tej rodzinie narodów potrafili się zachować odpowiednio, zwłaszcza, że mamy historyczne zobowiązania, bo przez lata to my byliśmy uchodźcami, azylantami, to my korzystaliśmy z opieki humanitarnej" - podkreśliła prof. Lipowicz.
"Ta publikacja to jest bardzo ścisłe powiedzenie, co musimy w naszym państwie zrobić, aby sytuacja cudzoziemca odpowiadała standardom praw człowieka" - dodała.(PAP)
js/ itm/ dym/
