Ponad cztery tysiące XX-wiecznych wyrobów ze szkła zgromadziło Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Większość wyrobów wykonali ręcznie hutnicy szkła, którzy pracują lub pracowali w kilkudziesięciu hutach Podkarpacia, głównie w Krośnie i Jaśle.
Najstarszymi eksponatami w Muzeum Podkarpackim są popielniczka z 1924 roku i komplet kieliszków z ok. 1930 roku. Wykonano je z bezbarwnego szkła sodowo-wapniowego, zdobiono polerowanym szlifem.
"Najpełniej reprezentowany jest okres po 1960 roku, gdy muzeum zaczęło gromadzić wzory wyrobów z poszczególnych hut. Wśród nich przeważają użytkowe komplety stołowe: kieliszki, karafki, dzbanki, szklanki, kufle, patery, cukiernice. Bardzo efektowna grupą z tego okresu są wyroby użytkowe o charakterze artystycznym - różnorodne wazony, świeczniki, formy dekoracyjne" - poinformował dyrektor muzeum Jan Gancarski.
W latach 1960-70 modne były wyroby lekkie w formie i bogato zdobione. W krośnieńskim muzeum są np. zestawy, które grawerzy zdobili motywami roślinnymi i zwierzęcymi.
Dalszą część zbiorów zajmują komplety szkieł użytkowych wykonane po 1970 roku. Ich forma zasadniczo różni się od wcześniejszych. Zanika lekkość, a pojawia się masywny kształt.
Licznie reprezentowane jest także wzornictwo przełomu XX i XXI wieku. W tym czasie najpopularniejsze były wyroby wykonane ze szkła mąconego, nieprzezroczystego, z barwnymi zawiesinami.
Oryginalną grupę szkieł są wyroby artystyczne, które w latach 80. hutnicy i projektanci wytwarzali po godzinach pracy zawodowej. "Był to ich protest przeciwko produkcji seryjnej. Tutaj każda praca jest inna, bo ich przesłaniem było podkreślenie niepowtarzalności" - podkreśla Gancarski.
Autorami zgromadzonych wyrobów są m.in. Marian Fugiel, Bolesław Grzegorczyk, Jerzy Maraj, Jan Siedlecki, Magdalena Wójcik, Witold Togan, Anna Grabowska-Szczur.
Stała wystawa szkła w Muzeum Podkarpackim jest jednym z elementów Centrum Dziedzictwa Szkła, które w czerwcu otwarto w Krośnie. Centrum prezentuje tematykę związaną z hutnictwem szkła. Zwiedzający mogą zobaczyć m.in. pracownie z piecem hutniczym, warsztaty obróbki szkła, galerie, gdzie są prezentowane najnowsze wyroby miejscowych hut oraz wspomnianą stałą wystawę.
Krosno i okolice - zwane przez niektórych Szklanym Zagłębiem - są największym w Polsce skupiskiem hut szkła gospodarczego. Dwie spośród nich, Krośnieńskie Huty Szkła "Krosno" SA i Huta Szkła w Jaśle, pracują nieprzerwanie od lat 20. minionego stulecia. (PAP)
kyc/ ls/
