Temat walki komunistycznych władz z Kościołem katolickim w pierwszej powojennej dekadzie i skład osobowy organów bezpieczeństwa w czasach PRL na terenie regionu kujawsko-pomorskiego, to tematyka dwóch nowych publikacji Instytutu Pamięci Narodowej.
"W książce +Aparat bezpieczeństwa w walce z Kościołem katolickim w województwie pomorskim (bydgoskim) w latach 1945-1956+ zaprezentowano łącznie 130 dokumentów pochodzących z okresu 1945-1956. Materiały te, niegdyś oznaczone klauzulami +tajne+ i +ściśle tajne+, stanowią dziś cenne źródło poznania pracy organów bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego na terenie przede wszystkim obecnego województwa bydgoskiego" - poinformował w środę dr Marek Szymaniak, z Biura Edukacji Publicznej delegatury IPN w Bydgoszczy.
Edycję źródeł poprzedzono wstępem dr Alicji Paczoskiej-Hauke, która omówiła strukturę aparatu bezpieczeństwa do walk z Kościołem i represje wobec duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego. "Prezentowana publikacja warta jest szczególnej uwagi ze względu na fakt, że w sposób przystępny rozjaśnia problematykę dotychczas stosunkowo słabo rozpoznaną, a ponadto - jako edycja źródeł właśnie - stanowi cenną pozycję, która może stać się podstawą dla kolejnych opracowań naukowych i popularnonaukowych" - dodał dr Szymaniak.
Druga publikacja, "Twarze Bezpieki 1945-1990. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w województwach pomorskim/bydgoskim, toruńskim i włocławskim" to informator personalny, opracowany przez zespół historyków z bydgoskiej delegatury IPN, pod redakcją dr. Marka Szymaniaka.
W książce zaprezentowano sylwetki pięciuset dwudziestu siedmiu funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji, pełniących funkcje kierownicze w wojewódzkich i powiatowych strukturach UB/SB, działających na terytorium województwa pomorskiego/bydgoskiego w latach 1945-1990 oraz na obszarze województw toruńskiego i włocławskiego w okresie od 1975 do 1990 r.
Publikacja składa się z trzech części. Pierwsza opisuje strukturę organizacyjną aparatu bezpieczeństwa, druga zawiera zestawienia tabelaryczne obsady stanowisk kierowniczych w aparacie represji z terenu tytułowych województw, a w części trzeciej przedstawiono noty biograficzne obejmujące przebiegi służby i awanse poszczególnych funkcjonariuszy UB/SB.
"Prezentowane pełne dane o przebiegach służby i awansach przedstawicieli komunistycznej policji politycznej dotyczą przede wszystkim funkcjonariuszy zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych. Uwzględnione zostały wszystkie jednostki organizacyjne UB/SB działające na terytorium województw pomorskiego/bydgoskiego (1945-1990) oraz toruńskiego i włocławskiego (wyodrębnionych dopiero w 1975)" - podkreślił dr Szymaniak.
Wśród wymienionych w książce funkcjonariuszy znajdują się m.in. oficerowie SB szkoleni jeszcze w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku na specjalnych kursach KGB w ZSRR.
Podstawą opracowania informatora personalnego były akta osobowe funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji, przechowywane w większości w Archiwum Delegatury IPN w Bydgoszczy. Poszukiwania potrzebnych danych prowadzono także w archiwach IPN w: Białymstoku, Gdańsku, Lublinie, Łodzi, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Wrocławiu oraz w Warszawie. (PAP)
olz/ abe/
