Konkurs "Oni tworzyli historię" im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej dla młodzieży z województwa kujawsko-pomorskiego ogłoszono po raz piąty w Toruniu. Jego celem jest dokumentowanie nieznanych losów bohaterów i relacji świadków historii w kraju i regionie.
"Prof. Elżbieta Zawacka, kurierka Armii Krajowej i jedyna kobieta wśród cichociemnych, nagrodzona przez sejmik Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa, zmarła 10 stycznia 2009 roku w wieku 99 lat. Ideą konkursu jest upamiętnienie legendarnej cichociemnej i zarażenie młodych ludzi jej pasją: dokumentowaniem historii" - powiedział w czwartek marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki.
Na konkurs można nadsyłać prace w dowolnej formie wypowiedzi pisemnej, w dwóch kategoriach tematycznych: "O ludziach" i "O wydarzeniach", oraz w dwóch grupach wiekowych: gimnazjaliści i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.
Prace "O ludziach" powinny przedstawiać sylwetki wywodzących się z regionu znanych i nieznanych bohaterów historycznych wydarzeń: uczestników Powstania Wielkopolskiego, kampanii wrześniowej 1939 r., walki wyzwoleńczej podczas II wojny światowej, podziemia powojennego, działaczy opozycji demokratycznej do 1989 r., a także osób spoza regionu biorących udział lub będących świadkami historycznych wydarzeń na terenie obecnego województwa kujawsko-pomorskiego.
Prace "O wydarzeniach" winny przedstawiać relacje żyjących w regionie uczestników i świadków historycznych wydarzeń związanych m.in. z walkami Powstania Wielkopolskiego, okupacją hitlerowską, walkami wyzwoleńczymi i działalnością Podziemnego Państwa Polskiego podczas II wojny światowej, podziemiem powojennym, Sierpniem 1980 r. i powstaniem NSZZ "Solidarność", Bydgoskim Marcem 1981, działalnością opozycji demokratycznej do 1989 r. i wyborami kontraktowymi 4 czerwca 1989 r.
Organizatorem piątej już edycji konkursu jest jest Urząd Marszałkowski we współpracy z Fundacją Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskim AK oraz Wojskową Służbą Polek w Toruniu i Biblioteką Pedagogiczną im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej w Toruniu, gdzie zaplanowano wystawę prac konkursowych.
Uczestnicy konkursu powinni dostarczyć swoje prace do 10 stycznia 2013 r. do toruńskiej Biblioteki Pedagogicznej. Nagrody przewidziano dla autorów najlepszych prac, a także dla nauczycieli, pod których kierunkiem one powstały. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone 28 lutego, a wręczenie nagród odbędzie się 19 marca 2013 r. podczas obchodów 104. rocznicy urodzin gen. Elżbiety Zawackiej w Toruniu.
Elżbieta Zawacka urodziła się 19 marca 1909 r., zmarła 10 stycznia 2009 r. W latach 30. była zaangażowana w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet. We wrześniu 1939 r była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Kobiet. Od końca 1940 r. działała pod pseudonimem "Zo" jako kurierka AK w Warszawie. Ponad sto razy przekraczała granice okupowanej Polski, przenosząc na Zachód wiadomości i meldunki.
Najsłynniejszą misję odbyła w 1943 r. do Londynu, przewożąc materiały dla gen. Władysława Sikorskiego. Wróciła do kraju drogą powietrzną, skacząc ze spadochronem i zyskując tym samym sławę jedynej kobiety wśród cichociemnych.
Zawacka po wojnie angażowała się w działalność antykomunistyczną. W 1951 r. roku została skazana na 10 lat więzienia, ale wyszła na wolność w 1955 r.
W 1975 r. wróciła do rodzinnego Torunia, gdzie podjęła pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika jako kierownik Zakładu Andragogiki. Na uczelni pracowała do czasu likwidacji zakładu w 1978 r. W 1995 r. została profesorem nauk humanistycznych.
W latach osiemdziesiątych związała się ze środowiskiem "Solidarności", zakładając koło kombatantów AK przy Komisji Krajowej. Działała w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim i współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK.
Od lat sześćdziesiątych gromadziła materiały do dziejów Armii Krajowej. W 1990 r. doprowadziła do utworzenia Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej w Toruniu (obecnie Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej - Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Kobiet). Zawacka w 2006 r. została mianowana generałem brygady. Była odznaczona Krzyżem Virtuti Militari, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Orderem Orła Białego. (PAP)
olz/ hes/
