Na wileńskim cmentarzu na Rossie do pracy przystąpił w środę zespół konserwatorów z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, który w ciągu miesiąca odrestauruje dwa nagrobki: ojca Juliusza Słowackiego - Euzebiusza Słowackiego i ojczyma - Augusta Becu.
Z okazji roku Słowackiego polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego postanowiło odnowić trzy pomniki związane z poetą: dwa na Rossie i pomnik jego matki Salomei Becu w Krzemieńcu na Ukrainie. Koszta renowacji trzech pomników wynoszą około 50 tys. zł.
Kierownik zespołu pracującego na Rossie Janusz Smaza z ASP zaznacza, że "oba pomniki nie są w najgorszym stanie, bo profilaktycznie były zabezpieczane".
"Zostaną wykonane przede wszystkim prace remontowo-budowlane w celu umocnienia nagrobków z niewielką ilością działań renowatorsko-konserwatorskich" - powiedział PAP Smaza.
Płyty nagrobne zostaną też umyte metodą mechaniczną, by teksty stały się czytelniejsze, a na pomniku Augusta Becu zostanie zrekonstruowany żeliwny krzyż.
W ocenie Janusza Smazy, w porównaniu z innymi polskimi cmentarzami rozsianymi po świecie Rossa nie jest w złym stanie.
"Rossa ma to szczęście, że większość nagrobków jest zbudowana z twardych granitów, kamieni odpornych na warunki atmosferyczne" - mówi Smaza.
Jego zdaniem największym problemem wileńskiego cmentarza jest brak ścieżek komunikacyjnych. Rossa położona jest na kilku wzgórzach. Brak ścieżek i mnóstwo turystów odwiedzających cmentarz powodują osuwanie się ziemi i zapadanie pomników.
Cmentarz na Rossie jest najstarszą nekropolią wileńską, liczącą blisko 250 lat. Eksperci ostrzegają, że cmentarz niszczeje. Według Diany Varnaite, dyrektorki Departamentu Dziedzictwa Kulturowego litewskiego Ministerstwa Kultury, pomniki, krypty i ogrodzenie są już w takim stanie, że zagrażają bezpieczeństwu zwiedzających. Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą szacuje, że natychmiastowej renowacji wymaga ponad sto pomników.
Władze Wilna twierdzą, że nie ma pieniędzy na renowację. Od prawie dwudziestu lat o cmentarz troszczy się głównie Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą, który powstał z inicjatywy Jerzego Waldorffa. Za pieniądze, zbierane na Powązkach, odnowiono już ponad 50 pomników.
Na Rossie pochowanych jest około 20 tys. osób. Złożone jest tam serce marszałka Józefa Piłsudskiego, są groby jego matki, brata, siostry i pierwszej żony. Na Rossie pochowani są profesorowie Uniwersytetu Stefana Batorego, m.in. historyk Joachim Lelewel, nauczyciel Adama Mickiewicza. Są tam groby poety Władysława Syrokomli, archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, a także dwojga dzieci Stanisława Moniuszki.
Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ kar/ gma/
