Decyzja o wprowadzeniu ulg przy ocenie egzaminu maturalnego z języka litewskiego w szkołach mniejszości narodowych, w tym polskich, jest sprzeczna z konstytucją - orzekł we wtorek Naczelny Sąd Administracyjny Litwy.
Decyzja jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu. W związku z tym, że tegoroczny egzamin już się odbył, a sesja egzaminacyjna jeszcze trwa, decyzja sądu wejdzie w życie 1 września.
W ocenie wiceprzewodniczącego Sejmu, posła Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Jarosław Narkiewicza, decyzja sądu "jest stronnicza i polityczna i wskazuje, że sądy na Litwie nie są niezależne".
"W ciągu ostatnich miesięcy prezydent (Litwy Dalia Grybauskaite) niejednokrotnie publicznie wyrażała negatywną opinię na temat decyzji wprowadzenia ulg na egzaminie maturalnym z litewskiego. W tej sytuacji trudno było spodziewać się innego orzeczenia sądu" - powiedział PAP Narkiewicz.
Kolegium sędziowskie orzekło we wtorek, że ustanawiając ulgi został naruszony artykuł 29 konstytucji zakładający zasadę równości. Wskazano też, że "państwo ma obowiązek stworzenia możliwości nauki przedstawicielom mniejszości narodowych w języku ojczystym", ale też "ma prawo do określenia i wymagania pewnego poziomu opanowania języka państwowego", przy tym stwarzając "odpowiednie warunki do nauki języka państwowego".
Wiceprzewodniczący Sejmu Narkiewicz uważa, że takie warunki nie zostały stworzone, i że decyzja o ujednoliceniu egzaminu już w tym roku jest dyskryminująca dla maturzystów ze szkół mniejszości narodowych. Zapowiedział, że AWPL nadal będzie dążyła do zmiany ustawy o oświacie z 2011 roku, która ujednolica egzamin z języka litewskiego.
Zgodnie z tą ustawą, w tym roku po raz pierwszy wszyscy maturzyści na Litwie składali taki sam egzamin maturalny z języka litewskiego, ale program nauczania w szkołach litewskich i nielitewskich został ujednolicony dopiero przed dwoma laty. W związku z tym uczniowie szkół mniejszości narodowych mieli o ponad 700 godzin mniej języka litewskiego niż ich rówieśnicy w szkołach litewskich.
Uwzględniając ten fakt minister oświaty Dainius Pavalkis wydał rozporządzenie przewidujące ulgi. Maturzyści ze szkół z polskim, rosyjskim i białoruskim językami nauczania mieli w tym roku krótsze wypracowanie - minimum 400 słów, w szkołach litewskich - 500. Maturzyści szkół mniejszości narodowych mogli też popełnić więcej błędów - do 27, a szkołach litewskich - do 13.
Rozporządzenie ministra wywołało jednak niezadowolenie wśród opozycji. Grupa posłów - zarówno liberałowie, jak i konserwatyści - zaskarżyli rozporządzenie ministra do sądu.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ap/ jra/
