Problemom i perspektywom współpracy kulturalnej między Unią Europejską a krajami Partnerstwa Wschodniego poświęcony jest Kongres Kultury Partnerstwa Wschodniego, który rozpoczął się w piątek w Lublinie.
W kongresie uczestniczy około 250 osób - artystów, animatorów kultury, samorządowców, polityków, badaczy kultury - z kilkunastu krajów. Będą oni dyskutować i poszukiwać praktycznych rozwiązań i sposobów wzmacniania współpracy w dziedzinie kultury w Europie, a w szczególności z państwami Partnerstwa Wschodniego.
Dyrektor rady programowej Kongresu Krzysztof Czyżewski podczas sesji otwierającej Kongres powiedział, że projekt Unii Europejskiej, jakim jest Partnerstwo Wschodnie nie bierze pod uwagę roli kultury. Akcentuje się w nim sprawy energetyki, bezpieczeństwa, budowania społeczeństwa obywatelskiego, ale nawet ten ostatni cel nie uwzlędnia kultury jako istotnego narzędzia - uważa Czyżewski.
"Czy to jest jakaś nasza słabość, ludzi kultury, którzy nie potrafią dowieść, że bezpieczeństwo to też jest coś, co można zapewniać poprzez pracę kulturalną? Czy nie potrafiliśmy dowieść tego, że społeczeństwo obywatelskie można budować przez działania kulturowe?" - pytał.
Czyżewski podkreślił, że celem Kongresu jest m.in. wypracowanie rekomendacji, strategii czy wizji takich inicjatyw, które tworzyłyby wspólną przestrzeń dla działań kultury w Europie, obejmującą też kraje Partnerstwa Wschodniego. "Żeby nie czekać, że oni (politycy -PAP) nam wymyślą, tylko żebyśmy mieli propozycje"- dodał.
Przedstawiciel Azerbejdżanu Tarlan Gorchu apelował, aby nie dopuścić do odradzania się monopolistycznego zarządzania kulturą przez władze danego kraju, co miało miejsce przez długie lata krajach podległych reżimom totalitarnym. Prosił, aby partnerzy z Unii realizujący różne projekty w krajach Partnerstwa częściej współpracowali z tamtejszymi niezależnymi organizacjami pozarządowymi niż z instytucjami państwa.
Jego zdaniem, najlepsze i najskuteczniejsze są te działania, które zakładają kontakty wielostronne. Jak tłumaczył, chodzi o projekty, w których zamiast prezentowania kultury poszczególnych krajów, podejmowana byłaby współpraca różnych artystów z różnych krajów wokół wspólnych tematów czy problemów.
Według Iryny Magdysh ze Lwowa, w Partnerstwie Wschodnim brakuje kultury jako narzędzia edukacji i budowania kapitału ludzkiego. "Po co wydawać pieniądze, jeśli w zabytkach wstawione zostaną plastikowe okna, bo zdecyduje o tym niedouczony urzędnik" - powiedziała.
W dyskusji przywołany został też problem polityki wizowej i przekraczania wschodniej granicy Unii Europejskiej. Według Oleksandra Butsenki z Ukrainy należy kontynuować zapowiadaną w Unii liberalizację polityki wizowej. Jego zdaniem warto zastanowić się nad wprowadzeniem np. specjalnych paszportów dla ludzi kultury. "To umożliwiłoby swobodny przepływ artystów, jeśli uznamy, że kultura jest ważna" - powiedział.
Organizacja Kongresu odbiega od tradycyjnej akademickiej formuły wykładów i referatów. Jego uczestnicy będą głównie ze sobą rozmawiać i współpracować podczas paneli dyskusyjnych, na warsztatach i spotkaniach roboczych.
W pierwszym dniu kongresu zaplanowano pięć sesji panelowych, skupionych wokół zagadnień: Kultura ku współistnieniu, Kultura ku rozwojowi, Kultura ku edukacji, Kultura ku niezależności, Kultura ku organizacji. Następnego dnia wypracowane podczas tych sesji problemy i zagadnienia będą analizowane w kilkunastu grupach roboczych podczas warsztatów, których efektem mają być już propozycje praktycznych rozwiązań.
Wypracowane rekomendacje, pomysły, kierunki działań i zdefiniowane problemy mają być przedstawione na zakończenie Kongresu w niedzielę.(PAP)
ren/ ls/
