Materiały filmowe polskich dokumentalistek z Londynu, na które składa się wiele godzin wywiadów z mieszkającymi w Anglii Sybirakami oraz głosy polskich emigrantów w dyskusji wokół stosunków polsko-żydowskich trafią do kolekcji Muzeum Historii Polski.
Decyzją spadkobierców dwóch nieżyjących polskich emigrantek z Londynu Jagny Wright i Anety Naszyńskiej materiały te trafią do Muzeum Historii Polski w Warszawie. Przekazanie dokumentów przez męża Jagny Wright, Stephena i syna Anety Naszyńskiej, Luke'a Haselera dyrektorowi MHP Robertowi Kostro odbędzie się 23 listopada w ambasadzie polskiej w Londynie.
W latach 90. mieszkająca w Londynie Polka Jagna Wright postanowiła utrwalić na taśmie filmowej wspomnienia mieszkających na emigracji w Anglii ofiar masowych zsyłek Polaków w głąb ZSRR w latach 1940-41. Do Wright dołączyła operatorka Aneta Naszyńska. Dzięki ich pracy powstał jeden z pierwszych dokumentów ze wspomnieniami Sybiraków. W oparciu o wywiady i zebrane materiały Wright i Naszyńska stworzyły film dokumentalny "Zapomniana Odyseja". Dokument został wyświetlony w brytyjskiej telewizji i opisany w prasie, pokazywany był także w USA i Kanadzie.
"To dziesiątki godzin nagrań rozmów z ludźmi, którzy przeżyli gułagi. To gehenna Polaków na Wschodzie utrwalona w formie wywiadów z tymi, którzy przeżyli, ich rodzinami oraz z bliskimi osób, które zginęły. To ludzie z różnych środowisk, którzy po wojnie znaleźli się w Anglii, a także w Australii i USA. Wright i Naszyńska uznały, że należy przypomnieć ich zapomnianą historię i tak powstała +Zapomniana Odyseja+. Poznałam autorki osobiście. Ich celem było nie tylko przybliżenie losów tych ciężko doświadczonych przez los Polaków, Brytyjczykom, ale także uhonorowanie ich w ten sposób" - opowiadała PAP Ewa Wierzyńska z działu współpracy z zagranicą Muzeum Historii Polski.
Drugim projektem Wright i Naszyńskiej był dokument "Druga Prawda" o relacjach polsko-żydowskich na przestrzeni wieków. "Powstał on w okresie dyskusji wokół Jedwabnego. Wówczas zwłaszcza Jagna Wright miała takie poczucie, że wiele mówi się o sytuacjach, kiedy Polacy zachowali się haniebnie wobec Żydów, a zapomina się o tych dobrych postawach i pomocy niesionej przez Polaków z narażeniem życia. Jej celem było takie zrównoważenie, dopełnienie tej dyskusji. To bardzo obszerny dokument, w którym zebrały wypowiedzi naszych rodaków na temat współżycia Polaków i Żydów przed wojną" - relacjonowała Wierzyńska.
Jak zaznaczyła, dla muzeum niezwykle cenne są oryginalne, niewykorzystane w filmach zapisy, które trafią do placówki. Łącznie będzie to kilkaset godzin nagranych taśm filmowych i dokumentacja związana z tematami filmów. "Rodziny obu autorek chciały znaleźć miejsce, gdzie materiały będą miały właściwą opiekę. Mamy zamiar przyjrzeć się im od strony historycznej, uporządkować, opisać i wykorzystać przy powstawaniu naszej wystawy stałej. Pragniemy je także udostępnić do badań dla historyków czy pasjonatów tematu" - zadeklarowała Wierzyńska. (PAP)
akn/ ls/
