Prezydent Białorusi Alaksandr Łukaszenka nie weźmie udziału w obchodach 20-lecia niepodległości Litwy w najbliższy czwartek w Wilnie - poinformowały w środę litewskie media. Białoruś na wileńskich uroczystościach będzie reprezentował wicepremier Wiktar Buria.
W nadesłanym liście Łukaszenka podziękował prezydent Litwy Dalii Grybauskaite i podkreślił znaczenie dalszego rozwoju litewsko-białoruskich kontaktów politycznych, gospodarczych i kulturalnych.
Prezydent Litwy przygotowując się do odchodów 20-lecia niepodległości kraju oznajmiła, że zaprosi na nie oprócz przywódców państw unijnych także liderów krajów sąsiednich i wystosowała zaproszenie do prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa.
Miedwiediew podziękował za zaproszenie i wyraził żal, że z powodu wcześniej zaplanowanych spotkań międzynarodowych nie będzie mógł uczestniczyć w wileńskich uroczystościach. Zaprosił natomiast Grybauskaite do złożenia wizyty w Moskwie i to zaproszenie zostało przyjęte.
Zaproszenie prezydenta Białorusi prezydent Litwy uzależniała od przełomu w sprawie krwawych wydarzeń ze stycznia 1991 roku i zamieszanego w nich generała Władimira (Uładzimira) Uschopczyka ukrywającego się na Białorusi. W ubiegłym tygodniu białoruscy prokuratorzy przesłuchali Uschopczyka. Grybauskaite fakt ten oceniła pozytywnie - uznając, że daje podstawę do sądzenia, że w ciągu roku sprawa zostanie zamknięta - i wystosowała zaproszenie dla Łukaszenki.
Uschopczyk, były sowiecki wojskowy, stał na czele garnizonu Armii Radzieckiej w Wilnie i kierował masakrą pod wieżą telewizyjną, do której doszło 13 stycznia 1991 roku, gdy ZSRR próbował odzyskać kontrolę nad Litwą. Zginęło wówczas 12 osób, a setki zostało rannych. Gdy pucz się nie udał, Uschopczyk uciekł na Białoruś i po rozpadzie ZSRR już tam pozostał. Litewska prokuratura wszczęła przeciwko niemu śledztwo i wydała za nim list gończy. Od prawie 20 lat bezskutecznie domagała się od władz w Mińsku wydania zbrodniarza. Tymczasem Uschopczyk został mianowany wiceministrem obrony Białorusi, co doprowadziło do ochłodzenia stosunków między obydwoma krajami.
Na uroczystości 20. rocznicy odrodzenia niepodległości Litwy nie przybędzie też zapraszany prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz. List z gratulacjami przekaże ukraiński minister spraw zagranicznych Petro Poroszenko.
W wileńskich uroczystościach udział weźmie natomiast m.in. prezydent RP Lech Kaczyński, a także prezydenci Łotwy, Estonii, Finlandii i Słowenii.
Litwa była pierwszym krajem wchodzącym w skład ZSRR, który 11 marca 1990 roku uchwalił akt niepodległości. Jej parlament podjął wówczas również uchwałę o przekształceniu Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Republikę Litewską i przywrócił jej tradycyjne symbole narodowe, w tym godło - Pogoń. W ślady Litwy poszły dwie pozostałe republiki bałtyckie - Łotwa i Estonia.
Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ mw/ ap/
