Rzecznik Praw Obywatelskich przyznał honorową odznakę "Za zasługi dla ochrony praw człowieka" Federacji Rodzin Katyńskich oraz Stowarzyszeniu Memoriał. Odznaki otrzymają także badacze sprawy Katynia: Aleksander Gurjanow i Oleg Zakirow oraz Stowarzyszenie Rodzina Katyńska z Izraela.
Odznaki wręczone zostaną w 70. rocznicę podpisania przez Stalina rozkazu zamordowania blisko 22 tys. polskich oficerów policjantów, lekarzy, profesorów i duchownych. Uroczystość dekoracji Federacji Rodzin Katyńskich oraz Olega Zakirowa odbędzie się w siedzibie urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich w Warszawie. Stowarzyszenie Memoriał, zajmujące się badaniem represji stalinowskich oraz Aleksander Gurjanow odbiorą odznaczenia w Moskwie z rąk ambasadora Jerzego Bahra. Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Izraelu zostanie odznaczone w Ambasadzie RP w Tel-Awiwie.
Aleksander Gurjanow jest fizykiem i historykiem; od 1993 roku działa w moskiewskiej placówce badawczo-oświatowej Stowarzyszenia Memoriał. Autor publikacji o sowieckich represjach wobec Polaków. Prowadził działania na rzecz sądowej rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej, był obserwatorem w procesach przed sądami w Rosji wytoczonych przez rodziny poszkodowanych. W ocenie RPO, "szczególnego docenienia wymagają wysiłki Aleksandra Gurjanowa zmierzające ku temu, aby nadać zamordowanym status ofiar represji politycznych".
Oleg Zakirow w latach 1975-1991 był funkcjonariuszem KGB. W połowie lat 80. ub. wieku rozpoczął prywatne śledztwo w sprawie zbrodni popełnionej przez NKWD na polskich oficerach, a od roku 1989 pracował w grupie zajmującej się rehabilitacją ofiar stalinizmu, do której został skierowany przez swoich przełożonych. RPO podkreśla, że dotarł do wielu świadków mordu dokonanego na Polakach przez służby radzieckie.
Istniejaca od 1992 roku Federacja Rodzin Katyńskich podejmuje działania w Polsce i za granicą na rzecz ujawnienia mordu popełnionego na jeńcach wojennych obozów w Kozielsku, Starobielsku i˙Ostaszkowie. Stowarzyszenie Memoriał upowszechnia wiedzę na temat represji politycznych w ZSRR oraz walki o prawa człowieka. Ma oddziały w wielu regionach Rosji, Ukrainy, Kazachstanu, Łotwy i Estonii.
"Przez pół wieku Polacy, opłakując swoich bliskich, cierpieli w milczeniu. Musieli znosić katyńskie kłamstwa i przemilczenia, dyktowane przez sowieckich oprawców i powtarzane przez ich polskich agentów. Byli prześladowani i upokarzani za każdą próbę ujawnienia prawdy" - pisze RPO w oświadczeniu z okazji 70. rocznicy mordu katyńskiego.
Zaznacza, że "Katyń utrwalił się w pamięci Polaków jako wielki symbol polskiej Golgoty, jako żywe źródło tradycji, patriotyzmu i siły narodu". W ocenie Rzecznika, jest to symbol "poczucia narodowej jedności, honoru i świętości".
"W 70. rocznicę Katynia oddajemy hołd ofiarom tej bezprzykładnej zbrodni oraz tym, którzy ocalili o niej pamięć; jesteśmy winni szacunek i wdzięczność tym, dzięki którym, mówiąc słowami Mariana Hemara, +pamięć nie dała się zgładzić, nie chciała ulec przemocy i woła o sprawiedliwość i prawdę po świecie niesie+" - napisał Rzecznik.
Odznaka Rzecznika Praw Obywatelskich "Za zasługi dla ochrony praw człowieka" została ustanowiona w 2009 roku. Otrzymali ją m.in. założyciel stowarzyszenia Integracja Piotr Pawłowski, Jerzy Owsiak oraz Caritas Polska. Odznaka przyznawana jest organizacjom i osobom, działającym na rzecz ochrony praw człowieka.(PAP)
dom/ bno/ woj/
