Upowszechnienie testów na obecność wirusa HIV wśród wszystkich kobiet ciężarnych oraz objęcie już zakażonych pań specjalistyczną, interdyscyplinarną opieką lekarską - to główne cele 10. protokołu klinicznego WHO pt. "Zapobieganie wertykalnej transmisji HIV".
Dokument został przedstawiony w poniedziałek przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia, dr Marka Grabowskiego.
"Coraz więcej kobiet, także ciężarnych, zaraża się wirusem HIV. Stanowią one około 30 proc. wszystkich nosicieli - powiedział współautor protokołu, prof. Tomasz Niemiec z Instytutu Matki i Dziecka. - Jest to równoznaczne ze wzrostem liczby dzieci, narażonych na kontakt z wirusem, czyli właśnie na zakażenie wertykalne". Dochodzi do niego w czasie ciąży, porodu lub karmienia piersią.
"Jeszcze do niedawna, ryzyko przeniesienia infekcji tą drogą wynosiło 30-45 proc. Dziś, dzięki ogromnemu postępowi medycznemu, możemy je zmniejszyć do poziomu poniżej dwóch proc." - dodał Grabowski.
Doceniając wagę problemu, Światowa Organizacja Zdrowia opracowała, składającą się z 13 protokołów klinicznych, strategię zapobiegania rozpowszechnianiu się wirusa HIV na terenie Europy. Poszczególne protokoły dotyczą m.in. profilaktyki, opieki paliatywnej nad chorymi, leczenia antyretrowirusowego, koinfekcji zakażeń HIV i WZW, wspierania zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego osób zakażonych oraz leczenia seropozytywnych dzieci.
Protokół 10., przygotowany przez prof. Tomasza Niemca (Instytut Matki i Dziecka w Polsce), dr Ruslana Malyuta (John Snow Inc. w USA) oraz Ekaterinę Filatovą (Biuro Regionalne WHO w Danii) poświęcony jest przenoszeniu zakażeń z matek na dzieci.
Porusza problematykę opieki przed- i poporodowej nad seropozytywnymi ciężarnymi, poradnictwa w zakresie HIV/AIDS, bezpiecznego karmienia noworodków, antykoncepcji po porodzie, opieki na kobietami uzależnionymi od dożylnych substancji psychoaktywnych i leczenia objawów odstawienia u dzieci.
"Głównym celem naszych starań jest wyeliminowanie zakażeń wśród dzieci do 2010 r. - wyjaśnił Niemiec. - Na 100 tys. urodzeń powinno przypadać mniej niż jedno zakażone dziecko. Jest to zgodne z przyjętym na Nadzwyczajnej Sesji Zgromadzenia Generalnego ONZ, programem poświęconym problematyce HIV/AIDS".
Jednym z najważniejszych elementów protokołu 10. jest program wczesnego wykrywania zakażeń HIV u kobiet w ciąży. Zgodnie z zaleceniami WHO wszystkie, planujące macierzyństwo panie, powinny wykonywać testy na obecność wirusa. "Jest to bowiem jedyny sposób na zapobieganie rodzeniu się chorych dzieci" - podkreślił Niemiec.
Od maja 2006 r. NFZ finansuje tego typu badania u wszystkich ciężarnych Polek - powiedziała dr Anna Marzec-Bogusławska, dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS. - Jednak ponieważ program ma charakter fakultatywny, nie wszystkie ośrodki medyczne podejmują się jego realizacji, w efekcie czego w większości województw pozostaje on martwy".
"Jedynie dwa województwa - mazowieckie i małopolskie - przeznaczyły po milion złotych na wymienione działania. Inne regiony wygospodarowały środki śladowe, natomiast w zachodniopomorskim, pomorskim i warmińsko-mazurskim nie przeznaczono na to ani złotówki" - dodała.
Według specjalistów nie tylko kobiety, ale także ich lekarze pozostają nieświadomi istnienia takiego programu i jego wagi. Mało który ginekolog informuje pacjentkę o możliwości przeprowadzenia bezpłatnego badania na obecność HIV. "Dlatego walczymy o rozpowszechnienie tej informacji. Chcemy, aby wszystkie szpitale, ośrodki medyczne i przychodnie ginekologiczne wiedziały o istnieniu programu wczesnego wykrywania zakażeń HIV. Brak wiedzy jest bowiem najistotniejszym czynnikiem hamującym nasze działania" - powiedział Grabowski.
Treść wszystkich protokołów WHO dostępna jest na stronie internetowej: www.euro.who.int/aids. (PAP)
kap/ ls/
