Na Uniwersytecie Warszawskim otwarto we wtorek Ośrodek Produkcji i Badania Radiofarmaceutyków. Dzięki niemu stołeczne szpitale nie będą musiały sprowadzać z daleka radiofarmaceutyków do diagnostyki medycznej z użyciem tomografii pozytonowej (PET).
Ośrodek Produkcji i Badania Radiofarmaceutyków (OPBR-PET-UW) znajduje się na terenie Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytetu Warszawskiego (ŚLCJ UW). Będzie on pełnił podwójną rolę: producenta radiofarmaceutyków do diagnostyki medycznej oraz centrum badawczego poszukującego innowacyjnych radiofarmaceutyków. "Ta kombinacja jest unikalna, będziemy chcieli w najlepszy sposób ją wykorzystać" - skomentował prof. Marcin Pałys, rektor elekt UW.
W rozmowie z PAP dyrektor ŚLCJ UW prof. Krzysztof Rusek, dodał, że w Polsce istnieje już kilka ośrodków, które produkują radiofarmaceutyki, ale OPBR-PET-UW będzie pierwszą taką jednostką w Warszawie. Tym, co go wyróżnia spośród ośrodków tego typu to fakt, że część placówki przeznaczona zostanie na prace badawcze.
Jak poinformowali przedstawiciele ŚLCJ UW to substancja chemiczna, której cząsteczki pełnią podwójną rolę. Z jednej strony są aktywne biologicznie i uczestniczą w procesach, które chcemy śledzić w organizmie pacjenta, a z drugiej strony - w cząsteczce radiofarmaceutyku znajduje się izotop promieniotwórczy, którego rozpad prowadzi do powstania cząstki antymaterii - pozytonu. Cząstka ta, napotykając elektron w ciele pacjenta zamienia się w energię. Dzięki tomografii pozytonowej (Positron Emission Tomography, PET) można skonstruować obraz rozmieszczenia radiofarmaceutyku w ciele pacjenta i na tej podstawie zdiagnozować procesy chorobowe.
Radiofarmaceutyki w badaniach PET najczęściej - w 80 proc. przypadków - są stosowane u osób z problemami nowotworowymi. Badanie PET jest uważane za jedną z najbardziej czułych technik w diagnostyce onkologicznej - pozwala rozpoznawać bardzo wczesne zmiany nowotworowe. W 15 proc. przypadków radiofarmaceutyki stosowane są w diagnostyce neurologicznej, związaną z określaniem aktywności obszarów mózgu czy badaniami procesów transmisji sygnałów nerwowych. Poza tym środki te znajdują zastosowanie w kardiologii, zwłaszcza diagnostyce mięśnia sercowego.
Jak wyjaśnił prof. Rusek, w warszawskim ośrodku będą produkowane zwłaszcza radiofarmaceutyki najbardziej popularne w diagnostyce chorób nowotworowych. "W warszawskich szpitalach pracują skanery, które wykorzystują takie radiofarmaceutyki" - zaznaczył rozmówca PAP i dodał, że środki te mają krótki okres połowicznego rozpadu, więc muszą być sprowadzane szybko, np. samolotem. Przypomniał, że warszawskie szpitale sprowadzały takie środki np. z Berlina. Prof. Rusek sądzi, że produkowane w Warszawie radiofarmaceutyki prawdopodobnie będą tańsze niż zagraniczne, chociażby dlatego, że środki zakupione gdzieś dalej ulegają po drodze rozpadowi i do szpitala dociera tylko część zakupionego radiofarmaceutyku.
Z uwagi na krótki czas życia radiofarmaceutyków, również zasięg oddziaływania ośrodka jest ograniczony do ok. 200 km w przypadku transportu samochodowego. Transport drogą lotniczą zwiększa zasięg oddziaływania kilkakrotnie. Eksperci z OPBR-PET-UW zaznaczają, że możliwości produkcyjne nowego ośrodka są dostatecznie duże, aby zapewnić zaopatrzenie w radiofarmaceutyki dla 3-4 skanerów PET działających codziennie przy pełnym obłożeniu.
Działalność badawczą ośrodek ma rozpocząć pod koniec 2012 r., we współpracy z 20 jednostkami naukowo-badawczymi z Mazowsza, tworzącymi Warszawskie Konsorcjum Współpracy PET. Budowa ośrodka kosztowała ok. 26 mln zł, jednostkę zbudowano dzięki grantom z resortów nauki, zdrowia, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Europejskim Funduszom Strukturalnym oraz funduszom własnym UW. (PAP)
pwm/ lt/ tot/
