W związku z 80. rocznicą dojścia Hitlera do władzy Berlin upamiętni ofiary nazistowskiej dyktatury. W tym roku odbędzie się ponad sto imprez przypominających o tragicznych wydarzeniach roku 1933 r. - poinformował w poniedziałek burmistrz Berlina Klaus Wowereit.
"Chcemy zachować pamięć o ofiarach, nie zapomnimy o nich" - zapewnił Wowereit. Polityk SPD dodał, że spór z siłami, które chciały uznać przeszłość za ostatecznie zakończoną i skoncentrować się na przyszłości, trwała długo, lecz zakończyła się zwycięstwem tych, którzy są zdania, że o przeszłości należy stale pamiętać i wyciągać z niej wnioski, także na przyszłość.
Wowereit przypomniał o marszu z pochodniami 30 stycznia 1933 roku, zorganizowanym przez nazistowskie oddziały szturmowe SA z okazji objęcia przez Adolfa Hitlera stanowiska kanclerza Niemiec. Przytoczył słowa świadka tych wydarzeń, wybitnego malarza Maxa Liebermanna, że "nie jest w stanie tyle zjeść, żeby móc zwymiotować tyle, ile by chciał (patrząc na przemarsz SA)".
Burmistrz podkreślił, że naziści zniszczyli różnorodność Berlina, będącego wcześniej symbolem otwartej i tolerancyjnej metropolii, przyciągającej artystów, pisarzy i naukowców z całego świata.
Jak wyjaśnił Wowereit, miasto chce przedstawić skutki nazistowskiego terroru na przykładzie losów konkretnych ludzi, zmuszonych do emigracji, prześladowanych bądź zamordowanych z powodów rasowych i politycznych. Przed Bramą Brandenburską i w innych częściach Berlina zostaną ustawione kolumny ze zdjęciami osób poddanych represjom po 30 stycznia 1933 roku i informacjami o nich.
Pierwsze ustawione w okolicy Bramy Brandenburskiej kolumny poświęcone są Liebermannowi i jego żonie, która popełniła w 1943 r. samobójstwo, unikając w ten sposób deportacji do obozu koncentracyjnego, pisarce Irmgard Keun i śpiewaczce operetkowej Gitcie Alpar, zmuszonych z powodu żydowskiego pochodzenia do emigracji, oraz Wernerowi Seelenbinderowi, komuniście zamordowanemu w 1944 roku.
Renomowane berlińskie placówki Niemieckie Muzeum Historii oraz Topografia Terroru przygotowały wystawy o dojściu nazistów do władzy. Wystawy odbędą się też w miejscach związanych z brunatnym terrorem - w jednym z pierwszych więzień dla przeciwników politycznych na ulicy Papestrasse czy w obozie dla robotników przymusowych w Schoeneweide. Program obejmuje też liczne odczyty, konferencje i pokazy filmowe.
Jedna z jego koordynatorek Christine Fischer-Defoy przypomniała, że 30 lat temu, gdy organizacje społeczne przygotowywały program w związku z 50. rocznicą dojścia Hitlera do władzy, władze Berlina Zachodniego odmówiły udziału i pomocy. "Berlin zmienił się na lepsze" - powiedziała.
30 stycznia 1933 roku prezydent Niemiec Paul Hindenburg powierzył stanowisko kanclerza (premiera) koalicyjnego rządu przywódcy Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP) Adolfowi Hitlerowi.
Pożar Reichstagu (parlamentu) 27 lutego 1933 roku dostarczył nazistom pretekstu do ograniczenia swobód obywatelskich. Wybrany w marcu nowy Reichstag uchwalił specjalne pełnomocnictwa dla rządu, co umożliwiło Hitlerowi budowę systemu totalitarnego.
Z Berlina Jacek Lepiarz (PAP)
lep/ mc/
