W Berlinie rozpoczęła się w środę odbudowa siedziby pruskich władców - Zamku Berlińskiego, wysadzonego w powietrze 63 lata temu na rozkaz komunistycznych władz NRD. Za historyczną fasadą do 2019 roku powstanie miejsce wystaw i spotkań - Forum Humboldtów.
Kamień węgielny pod odbudowywany zamek wmurował prezydent Niemiec Joachim Gauck. Zamek będzie "żyjącym miejscem spotkań światowych kultur" - powiedział prezydent.
Sekretarz stanu do spraw kultury i mediów w urzędzie kanclerskim Bernd Neumann podkreślił, że odbudowa zamku oznacza rekonstrukcję historycznego śródmieścia Berlina. Zdecydowanie odrzucił propozycję wysuwaną przez krytyków projektu, by w miejscu, gdzie stał zamek, pozostał trawnik. Jego zdaniem zamek stanowi dopełnienie zabytkowego śródmieścia stolicy Niemiec, skupionego wokół tzw. Wyspy Muzeów.
Budowa ma kosztować 590 milionów euro. Zwycięski projekt włoskiego architekta Franco Stelli przewiduje wierną rekonstrukcję fasad barokowego zamku wraz z kopułą od strony zachodniej oraz wzniesienie w środku budowli nowoczesnej konstrukcji, przystosowanej do prezentacji eksponatów muzealnych i sztuki. "Nie przewidujemy rekonstrukcji barokowych wnętrz" - podkreślił Stella.
W odbudowanym zamku ma się znaleźć miejsce na zbiory z Muzeum Etnologicznego i Muzeum Sztuki Azjatyckiej, zbiory uniwersyteckie. Jednym z lokatorów będzie Centralna Biblioteka Berlina.
"To będzie miejsce dialogu kultur, dialogu równego z równym, bez dywagacji o wiodącej kulturze niemieckiej" - powiedział przewodniczący fundacji budującej zamek, Manfred Rettig, na spotkaniu z dziennikarzami zagranicznymi. Jak zaznaczył, to nie przypadek, że patronem Forum są bracia Humboldtowie - Alexander i Wilhelm - naukowcy z epoki Oświecenia, badacze kultur pozaeuropejskich.
Na parterze powstanie Agora - publiczna przestrzeń przeznaczona na spotkania mieszkańców Berlina i zagranicznych turystów.
Rettig wskazał na swoje bliskie kontakty z polskimi architektami. Jak podkreślił, wystawa o Zamku Berlińskim pokazywana była w Warszawie - "w Zamku Królewskim, co ze względu na fakt, iż Niemcy wysadzili go w powietrze, było dla niemieckich uczestników wielkim przeżyciem". Konsultantem przy formułowaniu tez do odbudowy berlińskiego zamku był polski architekt i konserwator zabytków, zmarły w 2010 roku Andrzej Tomaszewski.
Sekretarz generalny Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED) Walter Ulbricht polecił w 1950 roku wysadzić w powietrze uszkodzony w czasie wojny zamek jako symbol pruskiego militaryzmu. W tym miejscu powstał następnie rozległy plac, na którym odbywały się defilady pierwszomajowe. W latach 70. na placu zbudowano Pałac Republiki. Ze względu na obecność azbestu budynek rozebrano po zjednoczeniu Niemiec.
O odbudowę historycznego zamku zabiegał od lat 90. hamburski biznesmen Wilhelm von Boddien. Poparł go między innymi pochodzący z Niemiec były amerykański minister spraw zagranicznych Henry Kissinger. W 2002 roku Bundestag podjął decyzję o rekonstrukcji zabytkowej budowli.
Pierwszy zamek władców pruskich z dynastii Hohenzollernów powstał w Berlinie w XV wieku. Ostateczny barokowy kształt nadał budowli na przełomie XVII i XVIII wieku Andreas Schlueter. Do roku 1918 zamek był siedzibą pruskich królów i (od 1871 r.) cesarzy Niemiec.
Z Berlina Jacek Lepiarz (PAP)
lep/ mc/
