Mszą, złożeniem kwiatów pod pomnikiem Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego i nadaniem imienia Heleny Lehr skwerowi przy skrzyżowaniu ulic Minorytów i Zamkowej w Opolu uczczono we wtorek 91. rocznicę powstania I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.
Prof. Janina Hajduk-Nijakowska z Uniwersytetu Opolskiego opowiadała na wtorkowych uroczystościach w opolskim Ratuszu, że Helena Lehr (1913-1998) była jedną z najwybitniejszych postaci wśród działaczy Związku Polaków w Niemczech - z zamiłowania harcerką, dziennikarką, w okresie międzywojennym wraz z Edmundem Osmańczykiem redaktorką polskiej prasy w Niemczech - m.in. "Młodego Polaka w Niemczech", gdzie się poznali.
W czasie wojny Lehr trafiła do obozu koncentracyjnego w Ravensbrueck. Po wojnie pracowała m.in. w Polskim Radio. W 1972 roku, wspólnie z Osmańczykiem, wydała książkę "Polacy spod znaku Rodła". Do końca życia prowadziła też Archiwum Rodła, które po jej śmierci - zgodnie z wolą Lehr - jej syn przekazał Bibliotece Głównej Uniwersytetu Opolskiego. "Niezwykle pracowita i zawsze w cieniu" - mówiła o Helenie Lehr prof. Hajduk-Nijakowska.
Obecny we wtorek na uroczystościach w Opolu, a mieszkający w Szwajcarii syn Lehr - Jose Luis Pelaez - również opowiadał o aktywności swojej matki w harcerstwie i podkreślił, że nadanie jej imienia jednemu ze skwerów w Opolu to "pozytywny sygnał, iż docenia się również ludzi, którzy nie są znani w szerszych kręgach". "Mama była osobą bardzo skromną. Zaangażowaną, ale nie goniącą za sławą czy rozgłosem. Dlatego ten ukłon Opola w jej stronę, jako działaczki Związku Polaków w Niemczech odbieram bardzo pozytywnie" - dodał.
Związek Polaków w Niemczech został założony w 1922 r. Podzielono go początkowo na cztery dzielnice, a niespełna rok później wyodrębniono piątą. Dzielnica I z siedzibą w Opolu została powołana 18 lutego 1923 r. Obejmowała tereny Śląska Opolskiego, liczyła ok. 5,1 tys. członków. Związek prowadził działalność gospodarczą, kulturalną i polityczną. Miał reprezentantów w Sejmie pruskim, sejmikach krajowych i radach miejskich. Bronił praw i interesów polskiej mniejszości narodowej w Niemczech.
Symbolem związku w 1933 r., po dojściu Hitlera do władzy i po tym, jak naziści zarządzili zmianę symboli organizacji działających w III Rzeszy, stało się rodło. Jego nazwa to zbitka pierwszych dwóch liter wyrazu "rodzina" i ostatnich trzech wyrazu "godło", a znak przedstawia białe rodło na czerwonym tle, które symbolizuje bieg Wisły z zaznaczonym na nim Krakowem. Jak tłumaczyła jego autorka Janina Kłopocka Niemcy uważali, że kształtem przypomina ono pół swastyki. (PAP)
kat/ abe/
