Słusznie wytknięto nam brak strategii antykorupcyjnej, a inne problemy, jak zagrożenie korupcją w obszarze zamówień publicznych, od dawna są podnoszone m.in. przez polskie organizacje pozarządowe - mówią eksperci, komentując antykorupcyjny raport KE.
Komisja Europejska opublikowała w poniedziałek pierwszy raport antykorupcyjny, ukazujący skalę tego problemu w 28 krajach członkowskich UE. Komisja uważa m.in., że Polska powinna mieć bardziej spójną strategię walki z korupcją.
"Komisja Europejska słusznie wytknęła Polsce brak strategicznego dokumentu, który określałby priorytety w dziedzinie walki z korupcją. Fakt, że od 2009 roku nie udało się przyjąć strategii antykorupcyjnej, jest dużą porażką rządzących. Skuteczność prowadzenia polityki na tym polu wymaga bowiem całościowej wizji i koordynacji działań różnych instytucji odpowiedzialnych za działania antykorupcyjne" - skomentowała raport Aleksandra Kobylińska z Instytutu Spraw Publicznych.
Według Komisji Polska powinna też wzmocnić mechanizmy zabezpieczające CBA przed ewentualnym upolitycznieniem.
Ekspert w Programie Odpowiedzialne Państwo Fundacji im. Stefana Batorego Grażyna Kopińska podkreśliła, że "Polska ma całkiem dobre podstawy prawne do zwalczania korupcji, ma też specjalnie dedykowaną walce z korupcją centralną instytucję - CBA".
"Problem z CBA polega na tym, iż jego usytuowanie prawne pozwala na ewentualne użycie go w celach politycznych" - powiedziała Kopińska, komentując raport KE.
Przypomniała, że szef CBA powoływany jest przez premiera, a jednym z powodów jego odwołania może być brak nieskazitelnej postawy moralnej, obywatelskiej i patriotycznej. "To jest bardzo, bardzo ogólne. Jak ocenić, co jest nieskazitelną postawą, a co nie jest? Chodzi o to, żeby usytuowanie szefa CBA było mniej zależne od aktualnego premiera. Kiedy tworzono Biuro, były pomysły, żeby szef CBA wybierany był, tak jak szef NIK, przez parlament" - przypomniała.
Komisja Europejska zwróciła uwagę, że Polska powinna wzmocnić walkę z korupcją w takich obszarach, jak zamówienia publiczne, nadzór spółek skarbu państwa, zwłaszcza jeśli chodzi o lepszą przejrzystość, profesjonalizm i standardy etyki zawodowej. Ponadto Polska powinna "zaradzić ryzyku korupcji w kontaktach między przemysłem farmaceutycznym i pracownikami publicznej służby zdrowia".
Kopińska przypomniała, że organizacje pozarządowe i CBA od dawna zwracały uwagę na problem korupcji przy zamówieniach publicznych. "Jest to obszar, który staje się coraz bardziej narażony na korupcję i trzeba się temu bardziej przyglądać i stosować zabezpieczenia różnego typu" - podkreśliła Kopińska.
Ten sam problem występuje - według niej - w służbie zdrowia. "Rzeczywistym problemem w służbie zdrowia w Polsce, tak jak w wielu innych krajach europejskich, jest ten styk polegający na tym, że często występuje konflikt interesów pomiędzy lekarzami zasiadającymi w komisjach przetargowych decydujących o zakupach, a faktem, że robili wcześniej badania dla firm, które startują w przetargach, lub uczestniczyli w jakichś szkoleniach, wyjazdach, konferencjach na ich koszt" - powiedziała Kopińska.
"Jest to jedno z najbardziej problematycznych miejsc z punktu widzenia państwa i systemu. Tam są wielkie pieniądze, pieniądze publiczne, w sektorze w którym brakuje pieniędzy" - podkreśliła.
W raporcie sugerowane jest także poszerzenie zakresu kontroli finansowania partii politycznych. Wśród pozytywnych przykładów walki z korupcją w Polsce raport wymienia działalność Najwyższej Izby Kontroli.
Kobylińska uważa, że bardzo dobrze się stało, że Komisja Europejska podjęła temat korupcji, "bo wola polityczna w kwestii walki z korupcją w wielu krajach członkowskich jest zdecydowanie niewystarczająca". "Cykliczna ewaluacja pozwoli wywrzeć dodatkową presję na rządzących, by ten problem potraktowali poważnie" - podkreśliła. (PAP)
js/ pru/ pz/ jra/
