Wydarzenia 1989 roku były "końcem dwubiegunowego podziału nie tylko w Europie, ale w znacznej mierze również na całym świecie" - powiedział w środę były prezydent Czech Vaclav Havel w Parlamencie Europejskim w specjalnej debacie dla uczczenia 20. rocznicy upadku "żelaznej kurtyny".
Havel przekonywał, że rocznicę tę należy traktować przede wszystkim jako wyzwanie do zastanowienie się nad przyszłością, zwłaszcza jeśli chodzi o pełne zjednoczenie Europy i europejską tożsamość.
"Nikt nie był przygotowany na upadek +żelaznej kurtyny+ i wydarzenie to doprowadziło do fazy konsternacji, poszukiwania alternatyw i niepewności" - powiedział Havel.
Przypomniał, że kiedy Zachód zdecydował się przyjąć nowe demokracje Europy Środkowej i Wschodniej najpierw do NATO a następnie do UE, nowe kraje przysporzyły tym organizacją różnorodnych problemów. Ale Zachód postąpił we właściwy sposób - powiedział. "Jakiekolwiek inne podejście zrodziłoby więcej niepokoju i byłoby bardziej kosztowne" - dodał, podkreślając, że kraje, które pozostałyby poza "bramami Zachodu" zamieniłyby się w arenę nacjonalizmu i populizmu a być może również groźnych konfliktów.
"W takiej sytuacji można tylko poprosić Europę o cierpliwość i zrozumienie" - oświadczył czeski przywódca.
Zdaniem Havla, kraje Europy Środkowej i Wschodniej mogą odwdzięczyć się swoim doświadczeniem w walce z totalitaryzmem, i pomóc zagwarantować, że "to, nad czym udało nam się zwyciężyć, nigdy się nie powtórzy". "Nasze wsparcie może pomóc ludziom w Korei Północnej, Birmie, Iranie, Tybecie, Białorusi, Kubie czy gdziekolwiek indziej bardziej, niż nam się wydaje" - przekonywał.
Były prezydent Czech uważa, że tożsamość europejska będzie stopniowo coraz silniejsza. "Proces integracji musi być kontynuowany, bowiem jest w żywotnym interesie wszystkich, nie tylko Europejczyków" - powiedział. "Europa jest ojczyzną naszych ojczyzn" - podkreślił.
"Dwa dni temu widzieliśmy, jak w Berlinie ponownie upadł mur. Tym razem symboliczny - w formie kostek domina - powiedział przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek witając Havla. - Dziś w PE gościmy człowieka, który był jednym z tych, którzy dwadzieścia lat temu uruchomili tamto domino".
Buzek podkreślił, że komunizm obalali zwykli ludzie. Dodał, że istotne było wsparcie tych, którzy z zachodniej strony "żelaznej kurtyny" dodawali otuchy mieszkańcom bloku wschodniego. "Dzięki nim wszystkim możliwe było historyczne pojednanie Wschodu z Zachodem. Możliwe było ponowne zjednoczenie Europy. Vaclav Havel był i jest bohaterem wszystkich" - przekonywał.
W ramach obchodów 20. rocznicy upadku "żelaznej kurtyny" w środę przewodniczący PE spotkał się w Brukseli z 89 młodymi ludźmi urodzonymi w 1989 roku ze wszystkich 27 krajów UE. Przed budynkiem Parlamentu Europejskiego ustawiono oryginalne fragmenty muru berlińskiego. Zrekonstruowano również jedno z najbardziej znanych przejść granicznych między wschodnim a zachodnim Berlinem, tzw. Checkpoint Charlie, które mieściło się w samym centrum podzielonej stolicy Niemiec na skrzyżowaniu ulicy Friedrichstrasse i Zimmerstrasse.
Jerzy Buzek otworzył też w PE wystawę "1989-2009 Europa cała i wolna".
Krzysztof Ebelt (PAP)
keb/ kot/ ro/
