Otwarcie we wtorek zaplanowanej od dawna wystawy o zbrodni katyńskiej w Parlamencie Europejskim w Brukseli nabrało nowej, tragicznej wymowy po katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem. Przewodniczący PE i Komisji Europejskiej oddali hołd ofiarom.
"Jest trudno wyobrazić sobie dramat, jaki przeżywają Polacy, gdy słyszą nazwę: Katyń. To nie tylko miejsce, gdzie zostało zamordowanych 22 tys. polskich oficerów i intelektualistów. To także miejsce katastrofy, która zabrała generację ważnych osobistości" - powiedział przewodniczący KE Jose Manuel Barroso.
Przypomniał, że współautorem wystawy był sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik, który miał być obecny na jej otwarciu, ale zginął w katastrofie udając się na obchody 70. rocznicy mordu w Katyniu.
"Ta wystawa, która stanowi hołd ofiarom masakry w Katyniu, staje się też poruszającym upamiętnieniem jego i wszystkich innych, którzy zginęli, starając się zachować pamięć o tym tragicznym wydarzeniu" - podkreślił Barroso, zapewniając o współczuciu i solidarności z Polską.
"Historia zatoczyła koło. Ci, którzy jechali, by złożyć hołd pomordowanym 70 lat temu w Katyniu, sami zginęli, ponosząc największą ofiarę. Złożyli najwyższy hołd. Poświęcili własne życie" - powiedział przewodniczący PE Jerzy Buzek. Jego zdaniem, uświadomienie prawdy o Katyniu służy pojednaniu polsko-rosyjskiemu. "Historia nie może być zapomniana, ale musi być przezwyciężona. Może być przezwyciężona tylko dzięki prawdzie" - powiedział.
"W swoim przemówieniu przygotowanym na uroczystości katyńskie, prezydent Lech Kaczyński zawarł nadzieję na zbliżenie polsko-rosyjskie dzięki wyjaśnianiu prawdy o przeszłości, szczególnie o zbrodni katyńskiej. Reakcje rosyjskie wskazują na gotowość do przełamania tego, co było niemożliwe przez dziesięciolecia. Na nas w Brukseli spoczywa część odpowiedzialności za te relacje, jako że stanowią one część europejskiego dziedzictwa i europejskiej przeszłości" - powiedział ambasador Polski przy UE Jan Tombiński.
Dyplomata za znaczący uznał udział przedstawicieli strony rosyjskiej w otwarciu wystawy w PE, zatytułowanej "Katyń. Zbrodnia. Polityka. Moralność", która pokazuje nie tylko, jak na rozkaz Stalina doszło do masakry polskich jeńców w Katyniu i innych miejscach, ale także, jak władze ZSRR tuszowały zbrodnię przy biernej postawie zachodnich mocarstw.
Inicjatorem zorganizowania wystawy w PE był eurodeputowany PO Bogusław Sonik. Przed inauguracją wprowadzono do niej zmiany, by uczcić pamięć prezydenta Lecha Kaczyńskiego i towarzyszących mu osób, którzy zginęli w sobotniej katastrofie. Plansze poprzedzają teraz czarno-białe portrety 96 ofiar z parą prezydencką na czele. Podczas uroczystości, pod zdjęciem prezydenta Barroso i Buzek złożyli bukiety kwiatów.
Otwarcie wystawy zgromadziło tłumy przedstawicieli PE i innych unijnych instytucji, a także osoby z zewnątrz, w tym wielu obcokrajowców. Część nosiła żałobę. Potem w jednej z sal PE wyemitowano film "Katyń" w reżyserii Andrzeja Wajdy, pokazywany w PE już raz w czerwcu 2008 r.
W PE wyłożona jest księga kondolencyjna dla upamiętnienia ofiar katastrofy. W środę księga zostanie wyłożona także w siedzibie Komisji Europejskiej.
Michał Kot (PAP)
kot/ ap/ jbr/
