Piątek jest ostatnim dniem zgłaszania się kandydatów na rozpisany przez Kolegium IPN konkurs na prezesa IPN. Nie wiadomo, ilu jest kandydatów; jedynym ujawnionym jest historyk Sławomir Cenckiewicz, autor kontrowersyjnej książki o związkach Lecha Wałęsy z SB.
Na razie IPN nie informuje ilu jest kandydatów i kto aplikuje. Jak mówi rzecznik IPN Andrzej Arseniuk, aplikacje mogą napłynąć także pocztą, dlatego pełna informacja jest możliwa dopiero na początku przyszłego tygodnia.
11 maja szefowa Kolegium Barbara Fedyszak-Radziejowska mówiła PAP, że jest prawna możliwość dokończenia konkursu na prezesa IPN przed wejściem w życie nowelizacji ustawy o IPN autorstwa PO, która odbiera Kolegium prawo do takiego konkursu. Kolegium rozpisało go 21 kwietnia po tragicznej śmierci prezesa Janusza Kurtyki w katastrofie pod Smoleńskiem 10 kwietnia.
Nowelizacja wchodzi w życie 27 maja. Podpisał ją 29 kwietnia p.o. prezydent Bronisław Komorowski (tragicznie zmarły prezydent Lech Kaczyński miał ją zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego).
Według mediów przesłuchania kandydatów przez Kolegium wyznaczono na 26 maja; wtedy też Kolegium mogłoby wyłonić kandydata. Media twierdzą, że choć do 27 maja konkurs ma podstawy prawne, to Sejm w ogóle nie głosowałby nad kandydatem ewentualnie wyłonionym przez Kolegium. Na 11 członków tego ciała doradczo-kontrolnego prezesa IPN, 10 wybrała koalicja PiS-LPR-Samoobrona lub prezydent Lech Kaczyński.
Decyzję, kogo przedstawić Sejmowi, Kolegium podejmuje w tajnym głosowaniu bezwzględną większością głosów. Fedyszak-Radziejowska podkreślała, że "decyzja polityczna i tak należy do rządzącej większości". "Istnieje zatem polityczny, ale nie prawny, aspekt sprawy, który może konkurs utrudnić" - dodała.
Nowelizacja - która zmienia zasady wyboru władz IPN i poszerza dostęp do akt Instytutu - stanowi, że prezesa powołuje zwykłą większością głosów Sejm na wniosek Rady IPN (według dzisiejszej ustawy prezesa powołuje Sejm większością 3/5 głosów na wniosek Kolegium IPN). By rozpisać konkurs na prezesa, Rada musiałaby najpierw powstać, a procedura jej wyboru jest skomplikowana i może zająć dużo czasu. Fedyszak-Radziejowska mówiła wcześniej, że wybór prezesa według nowelizacji trwałby co najmniej pół roku; według dotychczasowej ustawy - dwa miesiące.
Do konkursu rozpisanego przez Kolegium może przystąpić osoba, która korzysta z pełni praw publicznych i jest niekarana; nie była agentem ani oficerem służb specjalnych PRL: ma wykształcenie wyższe i doświadczenie na stanowisku kierowniczym; zna problematykę IPN i odpowiednich ustaw; ma tytuł naukowy doktora habilitowanego lub doktora; bardzo dobrze zna angielski, a dobrze - niemiecki lub rosyjski.(PAP)
sta/ bno/ dym/
