Co to jest udar mózgu, jak można go rozpoznać, gdzie szukać pomocy, gdy wystąpi - takich m.in. informacji dostarcza pierwsza w Polsce i w Europie bezpłatna aplikacja na smartfony i tablety o nazwie Stop Udarom.
Członkowie Fundacji Udaru Mózgu (FUM), z inicjatywy których powstało to narzędzie liczą, że pomoże ono budować świadomość społeczną na temat profilaktyki udaru mózgu, jego objawów i możliwości leczenia.
Aplikację można pobrać bez żadnych opłat za pośrednictwem usługi Google Play.
Adam Siger z FUM podkreśla, że choć w naszym kraju średnio co 8 minut ktoś doznaje udaru mózgu, to Polacy ciągle nie mają wiedzy na temat tego, co to jest udar, jak można zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia, jakie są jego objawy i co robić, gdy już do niego dojdzie.
"Udar ciągle jest w społeczeństwie kojarzony z udarem cieplnym i ludzie często myślą, że można się przed nim uchronić np. nosząc nakrycie głowy i unikając silnego słońca" - zauważa Siger.
Tymczasem udar mózgu jest poważnym zaburzeniem czynności mózgu, które wynika z tzw. przyczyn naczyniowych. Najczęstszą jego przyczyną jest zablokowanie tętnicy (przez zakrzep lub zator powstający z przyniesionej wraz z krwią skrzepliny), która doprowadza do mózgu krew z tlenem i substancjami odżywczymi - jest to tzw. udar niedokrwienny. Stanowi on aż 80 proc. przypadków udaru.
W pozostałych 20 proc. mamy do czynienia z udarem krwotocznym (powszechnie określanym jako wylew), spowodowanym pęknięciem naczynia i wylewem krwi. W każdym przypadku dochodzi do niedokrwienia pewnego obszaru mózgu i obumierania tkanki nerwowej.
Udary mózgu stanowią trzecią przyczynę zgonów i pierwszą przyczynę niepełnosprawności ludzi na świecie. W Polsce co roku dochodzi do 70 tys. udarów, a 30 tys. osób umiera z tego powodu. Bardzo duży odsetek tych, którzy przeżyją - według FUM w naszym kraju jest to nawet 70 proc. - pozostaje w jakimś stopniu niepełnosprawnych, a część wymaga stałej opieki oraz pomocy w codziennych czynnościach, jak chodzenie, przygotowywanie posiłku czy korzystanie z toalety.
Wiedza na temat objawów udaru mózgu może uratować życie. Aplikacja Stop Udarom podaje informacje na ich temat tak, by można je było łatwo zapamiętać. Opisano je w skrócie akronimem C.Z.A.S., gdzie C to cięższa noga lub ręka, Z to zaburzenia widzenia, A to asymetria twarzy, S to spowolniona mowa. Twórcy narzędzia chcieli w ten sposób uzmysłowić jego użytkownikom, że w przypadku udaru każda minuta się liczy, by uratować mózg.
Gdy takie lub zbliżone objawy wystąpią, należy jak najszybciej wezwać pogotowie, które powinno zawieźć pacjenta na najbliższy specjalistyczny oddział udarowy. W przypadku udaru niedokrwiennego tylko w ciągu 4,5 godziny można podać lek trombolityczny, tzw. tkankowy aktywator plazminogenu. Rozpuszcza on skrzeplinę, która spowodowała zamknięcie tętnicy i pomaga jak najszybciej przywrócić krążenie krwi w mózgu. Późniejsze podanie leku zwiększa jednak ryzyko krwotoku mózgowego.
Aplikacja "Stop Udarom" pozwala sprawdzić, gdzie można uzyskać pomoc natychmiastową na wypadek udaru i na dalszym etapie terapii, gdy pacjent opuści już szpital. Zawiera adresy wszystkich ośrodków neurologicznych w danym województwie, a także ośrodków rehabilitacyjnych, opiekuńczo-leczniczych, logopedycznych, centrów pomocy rodzinie oraz oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia. Istnieje też opcja precyzyjnego zlokalizowania danej placówki na mapie.
Dzięki prostemu algorytmowi, przy pomocy aplikacji można też ocenić ryzyko wystąpienia udaru u siebie i bliskich. Wystarczy odpowiedzieć na 13 prostych pytań, np. czy palimy papierosy, nadużywamy alkoholu, czy jesteśmy aktywni fizycznie. W zależności od ryzyka można otrzymać kartkę zieloną, żółtą lub czerwoną.
Jak przypominają członkowie FUM, większości udarów - nawet 80-90 proc. - można by uniknąć dzięki zdrowemu stylowi życia oraz przestrzeganiu zaleceń lekarskich, gdy zdiagnozowano u nas schorzenie znacznie zwiększające ryzyko udaru, jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, cukrzyca, migotanie przedsionków.
Aplikacja została stworzona na smartfony i tablety w systemie operacyjnym Android, ponieważ korzysta z niego większość Polaków posiadających te urządzenia. (PAP)
jjj/ agt/ ula/
