109 prac zgłoszono do tegorocznego 68. Konkursu Szopek Krakowskich. W kategorii szopek dziecięcych bierze udział 65 prac, dorośli wykonali 44 szopki. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w niedzielę, wystawa szopek potrwa do 27 lutego.
Tradycyjnie konkurs rozpoczyna się w pierwszy czwartek grudnia u stóp pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku, gdzie szopkarze zgłaszający prace na konkurs są oblegani przez krakowian i turystów.
Konkursowe szopki mają w tym roku od kilkunastu centymetrów do kilku metrów wysokości; dwie najwyższe mają 3 i 5 m. Ta ostatnia jest jedną z najwyższych w historii konkursu. Szopki wykonywane są z kolorowej folii aluminiowej, kartonu, papieru i drewnianych listewek, ale pojawiają się też bardziej wyszukane tworzywa, np. witraże. Niektóre szopki, z racji dużych rozmiarów, są przywożone na dwukołowych wózkach.
"Nad tegoroczną szopką pracowałem prawie dwa lata, po 3-4 godziny dziennie, zima lato" - powiedział PAP Paweł Nawała, który skonstruował szopkę wysoką na 3,2 m. Podświetlana od wewnątrz budowla ma dwie wieże zegarowe wzorowane na wawelskich i trzecią - mariacką pośrodku. Jej autor ma 39 lat, w konkursie startuje od wczesnej młodości, już po raz 24. Kiedyś zajął drugie miejsce.
Krakowskie szopki nawiązują głównie do gotyckiej i renesansowej architektury Krakowa i tym różnią się od innych na świecie. Niekiedy wiernie ją naśladują, częściej stanowią fantazyjną syntezę elementów Bazyliki Mariackiej, Wieży Ratuszowej, Wawelu i Sukiennic. Kolorowe budowle zwieńczone są orłami, narodowymi flagami lub gwiazdami i coraz częściej posiadają iluminację z wbudowanych żaróweczek lub diod. W tym roku modne są zegary wieżowe - w ich roli występują autentyczne zegarki, od damskich na rękę, po budziki wbudowane w szopki tak, żeby widoczne były tylko cyferblaty.
Sceny rodzajowe przy żłóbku także posiadają krakowskie akcenty - obok obowiązkowej Świętej Rodziny tradycyjnymi bohaterami szopek są laleczki w regionalnych strojach, Lajkonik, Smok Wawelski, hejnalista, czasem pojawia się Pan Twardowski, kominiarz, strażak. Figurki są z porcelany, drewna, modeliny i plasteliny, ciasta i kartonu.
Konstruowanie szopek jest domeną krakowian, ale na konkurs przyjeżdżają też szopkarze z innych miast, w tym roku wśród szopkarzy słychać było nawet język angielski. Szopki są przynoszone przez przedszkolaków, uczniów, studentów, reprezentantów najróżniejszych zawodów, pensjonariuszy domów opieki i emerytów.
Spod pomnika Mickiewicza twórcy przeszli pod Wieżę Ratuszową, by zaprezentować swoje dzieła ze sceny. Potem przenieśli szopki do Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, aby ocenili je jurorzy.
Tradycja szopki krakowskiej wywodzi się z jasełek, które organizowano w okresie Bożego Narodzenia w kościołach. Najstarsze figurki jasełkowe przechowywane w Krakowie pochodzą z XIV w. i znajdują się w kościele św. Andrzeja. Do końca XIX w. wyrobem szopek zajmowali się murarze z krakowskich przedmieść. W czasie świąt chodzili oni z szopkami po domach.
"Tradycja budowania szopek w świecie chrześcijańskim jest bardzo stara. W Krakowie - jak widać po szopkach - Chrystus jakby nie urodził się w ubogiej stajence, lecz w przepysznym pałacu" - podkreśla znawczyni szopek Anna Szałapak, która od lat opiekuje się konkursem z ramienia Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Konkurs Szopek organizowany jest od 1937 roku. Do rywalizacji stanęło wówczas 86 osób. Po przerwie, spowodowanej wybuchem wojny, konkurs wznowiono w 1945 r., kiedy na miejscu zburzonego pomnika Adama Mickiewicza znów pojawili się szopkarze. Od tego czasu konkursy są organizowane nieprzerwanie co rok.
Głównym organizatorem konkursu jest Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Część szopek muzeum kupuje do swojej kolekcji. Najstarsza w zbiorach jest szopka Michała Ezenekiera z ok. 1900 r.(PAP)
czo/ hes/
