Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu przyjęła w środę poselski projekt uchwały o ustanowieniu 2 sierpnia Dniem Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti. W tym roku przypada 67. rocznica likwidacji tzw. rodzinnego obozu cygańskiego w Auschwitz-Birkenau.
"W hołdzie Romom i Sinti, ofiarom niemieckiego nazistowskiego ludobójstwa, Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanawia dzień 2 sierpnia Dniem Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti" - brzmi tekst projektu uchwały, który posłowie komisji kultury przyjęli w środę z jedną poprawką - do słowa ludobójstwo dodano określenie "niemieckie".
Autorem tekstu jest Sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Ustanowienie 2 sierpnia Dniem Pamięci było inicjatywą Zespołu ds. Romskich Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Kazimierz Kutz (niezrzeszony), członek obu komisji, które pracowały nad projektem uchwały, przypomniał w rozmowie z PAP, że już od 18 lat 2 sierpnia odbywają się w Auschwitz-Birkenau uroczystości upamiętniające zagładę Romów. Proponowana uchwała nada im charakter państwowy. "Obok wszystkich innych ofiar oświęcimskich, Romowie to trzecia najbardziej liczna grupa" - podkreślił Kutz.
W niemieckim obozie zagłady Auschwitz II-Birkenau w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku w komorze gazowej zginęło prawie 3 tys. cygańskich dzieci, kobiet i mężczyzn. W ten sposób dokonano, zgodnie z rozkazem Reichsfuehrera SS Heinricha Himmlera, likwidacji tzw. rodzinnego obozu cygańskiego (Zigeunerfamilienlager).
Romowie stanowili pod względem liczebności trzecią, po Żydach i Polakach, grupę deportowanych do Auschwitz. Pierwsi Romowie trafili tam w 1941 roku w wyniku skierowania przez niemiecką jednostkę policji w Katowicach do obozu dziewięciu więźniów, wśród których znajdowało się dwóch polskich Romów.
W grudniu 1942 roku Niemcy wydali zarządzenia nakazujące osadzenie Romów w obozach koncentracyjnych. 26 lutego 1943 roku dotarł pierwszy transport Romów do Auschwitz II-Birkenau, gdzie pod koniec lutego 1943 roku powstał obóz rodzinny dla Romów. Na terenie Zigeunerfamilienlager znajdowały się 32 baraki mieszkalne i sześć sanitarnych.
Między 26 lutego 1943 roku a 21 lipca 1944 w obozie romskim osadzono łącznie 20 967 dzieci, kobiet i mężczyzn. Liczba ta nie obejmuje ok. 1700 Romów z Białegostoku, których nie objęto ewidencją, ponieważ natychmiast skierowano ich jako podejrzanych o tyfus plamisty do komór gazowych i zgładzono tuż po przywiezieniu do obozu.
Ogółem w Auschwitz więziono ok. 23 tys. Romów z 14 krajów. Życie w tym obozie straciło około 21 tys. z nich. W obozie dziesiątkowały ich choroby i głód. Szczególnie ucierpiały dzieci, na których eksperymentował Josef Mengele.
Jak wynika ze współczesnych szacunków, w wyniku prześladowań i terroru w okresie III Rzeszy śmierć poniosła około połowa populacji Romów zamieszkującej obszary okupowane przez Niemców.
Sinti stanowią wędrowną grupę etniczną pokrewną Romom.(PAP)
mce/ szf/ hes/ jbr/
