(inne punkty, m.in. o dobrowolnym wystąpieniu z Unii)
23.6.Bruksela (PAP/AFP,BBC) - W nocy z piątku na sobotę, po kilkudziesięciu godzinach negocjacji, przywódcy państw Unii Europejskiej porozumieli się w Brukseli w sprawie mandatu stanowiącego projekt nowego traktatu UE.
Nowy traktat, pod nazwą Traktat Reformujący, ma zostać przyjęty przez Konferencję Międzyrządową (IGC) do końca tego roku; zastąpi odrzuconą przez Francję i Holandię eurokonstytucję.
Poniżej przedstawiamy ogólne założenia osiągniętego kompromisu.
TRAKTAT, A NIE KONSTYTUCJA
Podczas gdy konstytucja miała zastąpić wszystkie dotychczasowe traktaty jednym, nowy projekt ma rozszerzać dwa traktaty założycielskie (a więc traktaty rzymskie z 1957 roku, ustanawiające Wspólnotę Europejską, a także traktat z Maastricht o Unii Europejskiej), podobnie jak czyniły to wcześniej traktaty amsterdamski (z 1996 roku) i nicejski (z 2000 roku).
Nowy tekst, jako lista zmian, będzie co prawda krótki, lecz raczej niezrozumiały dla nie-specjalistów, w przeciwieństwie do planowanej konstytucji.
Traktat nie będzie zawierał określeń pozwalających na związanie UE w jeden organizm państwowy, takich jak "konstytucja" czy symbole (flaga, hymn i godło). Dotychczasowe symbole pozostaną w użyciu.
Nie będzie stanowiska ministra spraw zagranicznych, lecz mający te same uprawnienia "wysoki przedstawiciel UE ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa", równy rangą wiceprzewodniczącemu Komisji Europejskiej i koordynujący działania Unii na zewnątrz.
Karta Praw Podstawowych (54 artykuły dotyczące praw politycznych i społecznych Europejczyków) nie zostanie umieszczona w traktacie. Będzie się do niej natomiast odnosił jeden z artykułów.
OBLICZANIE WIĘKSZOŚCI KWALIFIKOWANEJ
Mimo że nowy traktat ma wejść w życie w 2009 roku, przywódcy państw UE uzgodnili, że do 2014 roku będą obowiązywały dotychczasowe, korzystne dla Polski zasady głosowania w Radzie UE, jakie przewiduje Traktat z Nicei.
Dopiero potem zacznie obowiązywać system podwójnej większości państw (55 proc.) i obywateli (65 proc.) z eurokonstytucji. Przez trzy kolejne lata, do 2017 roku, każdy kraj będzie mógł zażądać powtórnego głosowania w systemie nicejskim i jeśli zbuduje mniejszość blokującą - decyzja nie zapadnie.
Szczegóły dotyczące zasad głosowania zostaną uzgodnione w trakcie Konferencji Międzyrządowej.
ZAKRES DECYZJI PODEJMOWANYCH WIĘKSZOŚCIĄ KWALIFIKOWANĄ
Zakres decyzji podejmowanych większością kwalifikowaną i w zgodzie z Parlamentem Europejskim został rozszerzony na około 40 nowych dziedzin - w pierwszej kolejności tych dotyczących współpracy sądowniczej i policyjnej.
Wciąż zgodnie z zasadą jednomyślności rozważane będą kwestie unijnej polityki zagranicznej, podatków, polityki społecznej, zasobów i rewizji traktatów.
ZMIANY W INSTYTUCJACH
Począwszy od 2009 roku zacznie funkcjonować stałe przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej, wybierane na trwającą dwa i pół roku kadencję, w miejsce obecnego półrocznego systemu rotacyjnego. Do jego kompetencji będzie należało przygotowanie i koordynowanie szczytów.
Od 2014 roku skład Komisji Europejskiej będzie wynosił 2/3 liczby krajów członkowskich. Kraje będą reprezentowane na zasadzie "równej rotacji". Obecnie każdy kraj ma "swojego" komisarza.
WZMOCNIENIE PARLAMENTÓW NARODOWYCH
Holandia wywalczyła większe znaczenie parlamentów narodowych, co pozwoli im domagać się w określonych sytuacjach od Komisji Europejskiej ponownego rozpatrzenia projektów, jeśli uznają, iż częściowo pokrywają się one z kompetencjami państwa.
REWIZJA TRAKTATÓW I WYSTĄPIENIE Z UNII
Traktat Reformujący będzie miał klauzulę pozwalającą na rewizję traktatów w celu zwiększenia lub zmniejszenia kompetencji UE.
Będzie też zawierał artykuł dotyczący dobrowolnego wystąpienia kraju członkowskiego z Unii.
UZUPEŁNIENIA
Pojawiły się też różne inne uzupełnienia, takie jak solidarność energetyczna w przypadku zakłócenia dostaw - kwestia bliska Litwie i Polsce, niepokojąca te kraje ze względu na dużą zależność od surowców pochodzących z Rosji.
Na żądanie Holandii włączono do tekstu odniesienie dotyczące kryteriów wprowadzania do Unii nowych członków.
Francja natomiast wywalczyła zmianę zapisu dotyczącego rynku wewnętrznego i konkurencji, zapobiegając - jak to ujął sobotni "Le Monde" - "otwarciu drzwi wszelkim abominacjom ultraliberalizmu". (PAP)
zab/ mc/
1122 arch. int.
