Projekty ustaw reformujących strukturę i finansowanie badań naukowych w Polsce, m.in. poprzez powołanie Narodowego Centrum Nauki i likwidację najgorzej ocenianych instytutów, trafiły w czwartek do drugiego czytania w Sejmie.
"To duży sukces. Udało się wypracować konsensus polityczny. To świadczy o tym, że partie koalicji rządzącej i opozycji są bardzo zdeterminowane, żeby wprowadzać reformę nauki w Polsce" - powiedziała minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka podsumowując w rozmowie z PAP ponad roczną pracę nad projektami sejmowej komisji edukacji, nauki i młodzieży.
W trakcie posiedzenia komisji posłowie jednomyślnie skierowali do drugiego czytania projekty sześciu ustaw: o zasadach finansowania nauki, o Polskiej Akademii Nauk, o Narodowym Centrum Nauki, o instytutach badawczych, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz projekt ustawy wprowadzający przepisy przejściowe do tych ustaw.
Przygotowana przez resort nauki reforma zakłada m.in., że najsłabsze instytuty badawczo-rozwojowe będą zlikwidowane; oceny dokona specjalnie w tym celu powołany Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych. Rząd zakłada ponadto, że zmniejszy się tzw. finansowanie statutowe jednostek naukowych, czyli finansowanie ich bieżącej działalności, a więcej pieniędzy przeznaczone zostanie na konkretne projekty badawcze, przyznawane w trybie konkursu.
Większość kompetencji resortu dotyczących dystrybucji pieniędzy na badania zostaną przekazane do dwóch specjalnych agencji płatniczych. Będą to już istniejące Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz mające powstać w Krakowie Narodowe Centrum Nauki. Pierwsze z nich będzie rozdzielać fundusze na badania stosowane, a drugie - na badania podstawowe.
Zgodnie z projektami, do 2015 r. połowa środków finansowych na naukę będzie przekazywane na rzecz zadań realizowanych przez oba centra. Priorytetowo mają być traktowane badania, które przełożą się na nowe technologie przemysłowe.
Nowa ustawa o PAN ma z kolei umożliwiać restrukturyzację instytutów, np. ich konsolidację. Ponadto PAN ma być nowocześniej zarządzany. Powstaną rady kuratorów, które będą działać przy każdym wydziale. Ich rolą będzie nadzór nad działalnością instytutów.
"W pełni popieramy te zmiany" - powiedział PAP prezes PAN prof. Michał Kleiber. Przypomniał także, że jedną z istotnych zmian będzie odmłodzenie Akademii. "Wprowadzono zapis, że ci członkowie, którzy ukończą 70 lat, nie będą mogli pełnić istotnych funkcji w PAN i otrzymają status +członka seniora+" - tłumaczył Kleiber.
W trakcie prac komisji omówiono także odpowiedniki rządowych projektów: poselski projekt ustawy o Agencji Badań Poznawczych jako odpowiednik rządowego projektu ustawy o Narodowym Centrum Nauki, oraz projekt ustawy o Państwowych Instytutach Naukowych - odpowiednik projektu ustawy o instytutach badawczych. (PAP)
nno/ hes/ gma/
