W tym tygodniu KE zaproponuje 500 mln euro z nowego budżetu UE na likwidację starych elektrowni jądrowych w Bułgarii, na Litwie i Słowacji. Tymczasem wciąż nie są rozstrzygnięte wątpliwości, czy kraje właściwie wydatkowały otrzymane już na ten cel środki.
W tym tygodniu KE zaproponuje 500 mln euro na likwidację postradzieckich elektrowni jądrowych w Bułgarii, na Litwie i Słowacji. Likwidacja przestarzałych elektrowni była jednym z warunków przystąpienia tych krajów do UE. W obecnym budżecie UE, do końca 2013 r., na ten cel przeznaczono 2,8 mld euro (ok. połowa dla Litwy); KE chce kolejnego dofinansowania z budżetu na lata 2014-2020.
KE argumentuje, że propozycja ta jest wyrazem "solidarności i przyczynia się do ogólnego bezpieczeństwa nuklearnego w UE".
Tymczasem w kwietniu Parlament Europejski zaapelował w rezolucji do Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, by ten sprawdził, czy fundusze na likwidację elektrowni są wykorzystane zgodnie z celem. Europosłowie wyrazili obawę, że część z nich jest kierowana na projekty energetyczne niezwiązane z likwidacją trzech elektrowni jądrowych. Raport Trybunału miał być opublikowany jesienią, ale ostatecznie - jak dowiedziała się PAP - będzie w styczniu.
Bułgaria, Litwa i Słowacja muszą raportować swoje wydatkowanie do rady funduszu zajmującego się likwidacją elektrowni w każdym z tych krajów; w skład rady wchodzą przedstawiciele krajów UE, KE oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). Następnie KE przedstawia raport Parlamentowi Europejskiemu.
We wrześniu bułgarski premier Bojko Borisov w liście do przewodniczącego PE Jerzego Buzka zaapelował o odpowiednie finansowanie likwidacji elektrowni. Wskazał, że aby w bezpieczny dla środowiska sposób zlikwidować do 2030 r. bułgarską elektrownię w Kozłoduju, kraj ten potrzebuje w latach 2014-2020 wsparcia w wysokości 450 mln euro. Pierwotnie KE planowała 700 mln euro dla trzech krajów w tym okresie.
Likwidacja elektrowni jądrowych to długotrwały i kosztowny proces, który może zająć 20-30 lat.
Litwa zamknęła pierwszy reaktor elektrowni Ignalina w 2004 r., a drugi wygasiła pod koniec 2009 r., Słowacja zamknęła dwa reaktory w elektrowni Bohunice odpowiednio pod koniec 2006 i 2008 roku. Bułgaria pierwsze dwa reaktory w elektrowni w Kozłoduju zamknęła pod koniec 2002 roku, a następne dwa pod koniec 2006 r.
Z Brukseli Julita Żylińska (PAP)
jzi/ amac/ gma/
